دیده بان استهبان

بررسی و اطلاع رسانی مسایل محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی شهرستان استهبان

دیده بان استهبان

بررسی و اطلاع رسانی مسایل محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی شهرستان استهبان

بحران آب، نابودی جنگل ها، خشکیدن تالاب ها، ریزگردها و ... معضلاتی هستند که تداوم حیات اجتماعی انسان ها و هم چنین گیاهان و جانداران را با مشکلاتی بزرگ مواجه کرده است. یکی از راه های کاهش سرعت این فجایع، اطلاع رسانی و آموزش جامعه و به ویژه جوامع محلی است.
در کنار بحران های محیط زیستی، متاسفانه در حال برخورد با "بحرانی تاریخی" در حوزه ی تمدنی ایران زمین نیز هستیم.
در این تارنما خواهم کوشید تا قدمی هر چند کوچک در برابر این ناملایمات بردارم!
محتاج دعای خیرتان هستم.

۵۳ مطلب با موضوع «بختگان» ثبت شده است

تشکل‌های زیستی فارس خواستار پیگیری حق‌آبه تالابه‌های استان شدند.

به گزارش خبرنگار مهر، در نامه تشکل های استان فارس به استاندار در مورد پیگیری حق آبه زیستی رودخانه کر و تالاب های سه گانه بین المللی کمجان، طشک و بختگان  آمده است: با عنایت به دغدغده مقام معظم رهبری و تذکرات مکرر ایشان به مسئولین در رابطه با محیط زیست و شعارهای محیط زیستی دولت تدبیر و امید، جمعی از فعالین محیط زیست و سازمانهای مردم نهاد، علاقه مند به سلامت طبیعت که شاخصه ی سلامت جامعه انسانی را در ارتباط مستقیم با سلامت طبیعت می دانند، بی تفاوتی هایی که از سوی متولیان آب نسبت به اجرای بند سه مصوبه هیات وزیران مورخه ۱۳۹۴/۴/۲به استناد اصل یکصد و سی و هشت قانون اساسی و همچنین مصوبات استانی جهت حصول و تحقق بخشیدن به این امر را اعلام می داریم.

این جمع معتقد هستند عدم تحقق حق‌آبه زیستی و سد سازی بی رویه در استان نیمه خشک فارس پیامد های عدیده ای را که ذیلا به چند نکته اولویت دار ان اشاره می شود در بر خواهد داشت.

افزایش تبخیر آب پشت سدها، که به دلیل تبخیر شدید در آب و هوای فارس همان حداقل آب موجود در پشت سدها در معرض خطر قرار می گردد.

خشکاندن مسیر اصلی رودخانه ها، که منجر به کاهش شدید و بیش از حد آب تجدید پذیر سفره های زیر زمینی و شوری آنها گردیده است.

در نتیجه ی انحراف غیر اصولی مسیر سیلاب ها و عدم انتقال گل و لای آبرفتی به اراضی زراعی ، کاهش حاصلخیزی اراضی کشاورزی خصوصا حاشیه رودخانه ها را در پی خواهد داشت.

آلودگی آبهای راکد پشت سد ها که سلامت اب و مصرف کنندگان را تهدید می نماید.

نابودی تالاب ها و دریاچه ها که حیات آنها شاخصه تامین سلامت جامعه انسانی می باشد.

چنانچه هر کجا سلامت طبیعت خصوصا زیست بومهای تالابی ودر یاچه ای با مخاطره روبرو شده ،شاهد شیوع و جهش چند برابری بیماری های خاص (صعب العلاج، لاعلاج) بوده ایم که بیش از دستاورد های توسعه ای هزینه ی رفع معضلات و آسیب ها را برای کشور ما در بر داشته است، وبه وضوح در حوزه رودخانه کر شاهد این چالش و آسیب های وحشتناک اجتماعی، اقتصادی هستیم.

۶-تحمیل مهاجرت اجباری که نمونه بارز آن را در حوزه آبی رودخانه کر از بخش کربال تا شهرستانهای خرامه، نیریز و استهبان شاهد هستیم، که به دلیل خشکاندن مسیر اصلی رودخانه کر، تولیدکنندگان بخشهای مختلف دامی، زراعی و باغی را آواره و سر گردان شهر های مجاور نموده اند و تبعات این نوع مهاجرت بر کسی پوشیده نیست.

نابودی زیستمندان مسیر رودخانه ها و تالاب ها که منبع سرشار درآمد و اشتغال برای حاشیه نشینان و جوامع محلی و در نهایت ثبات استان و کشور می باشد.

گسترش تصرف غیر مجاز اراضی بستر و حریم تالابها و رود خانه ها و سایر پهنه های آبی که از مصادیق جدید زمین خواری می باشد.

تغییر غیر مجاز کاربری اراضی زراعی و غیر زراعی حاشیه تالابها.

-۱۰عدم تهیه و ارایه الگوی کاشت محصولات زراعی مناسب با اقلیم خشک استان فارس و جلو گیری از کاشت گیاهان با نیاز آبی بالا.

در نهایت خواستار اقدام پیگیرانه حضرتعالی در رابطه با تامین حق آبه زیستی دومین پهنه آبی داخلی ایران در استان فارس که همان تالابهای سه گانه و بین المللی کمجان، طشک و بختگان که مکررا از دستگاه های متولی اصرار بر تامین آب آنها شده، می باشیم. امید است به لطف حضرتعالی محقق شود.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۸ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۱:۵۹
رسول حاجی باقری

فارس ...، به همین زودی ها!

با خشکیدن و خشکاندن تالاب های فارس، کانون هایی برای ایجاد ریزگرد به وجود آمد. متاسفانه ریزگردها عوامل بیماری زا را از بستر خشکیده ی تالاب ها، با خود تا دورترین نقاط حمل خواهند کرد. این ذرات هولناک شامل فلزات سنگین، بازمانده های کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات، پسماند و فاضلاب کارخانه ها و کارگاه هایی که به رودخانه ها و نهایتا تالاب ها سرازیر شده اند و ... می باشد.

ما به خود و نسل های آینده بدهکاریم!

ما بدترین ها را برای فرزندان خود به یادگار گذاشتیه ایم!

ما نسلی هستیم که مورد لعن ونفرین فرزندان خود قرار خواهیم گرفت!

کاش کاری کنیم و بیشتر از این نابودگر خود، ایرانیان و ایران زمین نباشیم.


ما خفتگان تاریخ لقب خواهیم گرفت!


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۶ فروردين ۹۵ ، ۰۹:۳۰
رسول حاجی باقری

روز جهانی حفاظت از رودخانه‌ها

14 مارچ (23 یا 24 اسفند) به عنوان "روز جهانی حفاظت از رودخانه‌ها در برابر سدسازی" نامیده شده است. سدهای ساخته شده آن چنان آورد رودخانه‌ها را در پایین دست کم کرده اند که تالاب های زیادی را به نابودی کشانده و به تبع آن، به کشاورزی‌ها و باغ‌داری‌ها و ...‌ مناطق پایین دست آسیب های جبران ناپذیری وارد کرده اند. بسیاری از این سدها مثل سد سیوند سرمایه های گزافی از مملکت را به باد دادند و نه تنها هیچ آبی در پشت آن وجود ندارد، بلکه عامل خشکی تالاب بختگان نیز شد. روستاها و کانون های جمعیتی بسیاری به همین دلیل تخلیه و خالی از سکنه شدند و هزاران نفر آواره شدند.

همه می دانیم که ایران بر روی کمربند خشک جهان قرار گرفته است. ایران و کلا خاورمیانه بیشتر از کشورهای دیگر در معرض تهدیدات ناشی از تغییرات اقلیمی و گرم شدن کره‌ی زمین قرار دارد. ما ناگزیریم تا واقعیتی به نام بحران آب را جدی بگیریم و دولت ها نیز باید برای کاستن از آسیب های این بحران، برنامه ریزی کنند. باید دخالت در سامانه ی طبیعی رودخانه ها را کاهش دهیم و مدیریت منابع آب و الگوهای مصرف آب را اصلاح نماییم.

عنوان "سومین کشور سدساز جهان" زیبنده ی ایران زمین نیست. روز جهانی رودخانه ها مجالی است برای این که بتوانیم توجه دولتمردان و جامعه را به آسیب های وارد شده به رودخانه ها جلب نماییم و سدها را به عنوان عاملان مخرب زیست بوم کشور نقد نماییم.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۲ اسفند ۹۴ ، ۱۰:۱۵
رسول حاجی باقری

 آبخوان داری یا فروش نفت و سدسازی؟!


نویسنده: محمد درویش

بیش از سه دهه از فعالیت‌های آکادمیک دکتر سید آهنگ کوثر و همکارانش در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس برای معرفی و کاربست روشی موسوم به آبخوانداری می‌گذرد؛ روشی که مدعی است می‌تواند با یک دهم هزینه‌های سدسازی و طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای، کابوس امنیت آبی در ایران را برای همیشه مهار کند. یادداشت پیش رو، به همین بهانه و نیز انتشار تازه‌ترین یافته‌های این گروه تحقیقاتی در یک مجله معتبر بین‌المللی، کوشیده تا مهم‌ترین دستاوردهای این پروژه بزرگ، ملی و البته مظلوم! را شرح دهد

اخیراً در شماره جدید ژورنال معتبر هیدرولوژی از انتشارات اسپرینگر، مقاله‌ای منتشر شده با عنوان: «بهبود بلند مدت کشاورزی با گسترش سیلاب در دشت گربایگان، ایران: آیا برای تامین امنیت انسان‌ها، تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها سودمندتر است یا فروش نفت؟»



نویسندگان این مقاله آقایان حمید مصباح، مهرداد محمدنیا و آهنگ کوثر که حاصل بیش از دو دهه پژوهش‌های خود را در ایستگاه آبخوانداری کوثر واقع در گربایگان فسا منتشر کرده‌اند به زبانی دقیق، فنی و در عین حال شفاف می‌گویند:

پیامد آبکشی بی‌رویه از چاه‌های غیر مجاز، خشکیدن کاریزهایی بود که آب چهار روستا را در دشت گربایگان در جنوب ایران تأمین می‌کردند. این نابخردی سبب بحرانی شدن شرایط زیست و مهاجرت گروهی روستاییان به شهرها شد. طراحی و ساخت ۲۰۳۴ هکتار شبکه‌های گسترش سیلاب برای آبیاری سیلابی و تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها از دی۱۳۶۱ تا ۱۳۷۵، سبب مهار شدن ۱۹۳ میلیون مترمکعب سیلاب و نفوذ ۷۶ در صد آن به آبخوان شد . نتیجه این کار ایجاد انگیزه‌ی بازگشت در بیشتر مهاجران به روستاهایشان بود. در نتیجه اجرای این طرح در سال زراعی ۱۳۹۰-۱۳۸۹، مساحت پهنه‌ی کشتزارهای فاریاب، به بیش از ۱۳ برابر سال ۱۳۶۱ رسید. افزون بر آن، از سال ۱۳۶۹ تاکنون، سالانه برای ۷۰۰ واحد دامی علوفه‌ی مغذی تهیه شده است. تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها، گزینه‌ای بخردانه را در برابر ساختن سدهای بزرگ پیشنهاد می‌کند. ۴۲۰ هزار کیلومتر مربع از پهنه‌ی ایران را آبرفت‌های درشت دانه‌ی ژرف پوشانده‌اند. گنجایش این آبخوان‌ها ۵۰۰۰ کیلومتر مکعب، یعنی ۱۰ برابر بارندگی سالانه‌ی سراسر ایران است. اگر هزینه‌ی فراهم ساختن یک متر مکعب گنجایش در سراب سدهای بزرگ ۲٫۵ دلار آمریکا منظور شود، ارزش بالقوه‌ی این فضای تهی ۱۲٫۵ ضربدر ۱۰ به توان ۱۲ دلار است. افزون بر آن، گسترش سیلاب بر فراز آبخوان‌های ۳۳۰۰۰ رشته کاریز خشکیده، سبب به راه افتادن دو باره‌ی آنها خواهد شد. ۱۹ درصد ارزش واردات ایران در سال ۱۳۹۲ مربوط به مواد غذایی است که در صورت در دسترس بودن آب می‌توان بخشی از آن را در کشور تولید کرد. از آن جا که تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها آب مورد نیاز را فراهم می‌آورد، ارزش آبرفت‌ها بیش از نفتی است که از فروش آن ارز لازم برای خریدن مواد غذایی به دست می‌آید. تغذیه‌ی مصنوعی آبخوان‌ها در پهنه‌ی ۱۴۰۰۰۰ کیلومتر مربع، توان ایران را برای مقابله با خشکسالی و کاهش بحران‌های مربوطه می‌افزاید.

همان طور که مشاهده می‌شود، حتی اگر هدف رونق کشاورزی پایدار و تأمین امنیت غذایی واقعی ایرانیان است، راه‌های به مراتب ارزان‌تر و بخردانه‌تری نسبت به سدسازی و طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای وجود دارد که هم می‌تواند تهدید امنیت غذایی را مهار کند و هم هزینه‌های گزاف اجرای طرح‌های سازه‌ای حوزه آب به بخش‌هایی اختصاص یابد که اینک به شدت در تنگناهای مالی به سر می‌برند.


برگرفته از سایت مهار بیابان زایی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۴ بهمن ۹۴ ، ۰۸:۱۰
رسول حاجی باقری

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۲ بهمن ۹۴ ، ۱۳:۲۷
رسول حاجی باقری

بدون شرح!


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۶ بهمن ۹۴ ، ۲۳:۵۲
رسول حاجی باقری
بختگان آنجاست، بختگانم تنهاست...

... با ادامه روند فعلی، دریاچه ی این «یاران مهربان»، به طور کامل در زیر خروارها خاک مدفون خواهد شد و به زودی «اَپوش» (دیو خشکسالی و دشمن تیشتر، که کارش جلوگیری از به آسمان رفتن آب‌های باران‌ساز است)؛ بختگان را زندانی خود خواهد کرد. بختگان خشک و رنجور است. بختگان کمک می خواهد. کودکان استهبان خواستار توجه مسوولان به بختگان هستند. بختگان جان ندارد، از بس که آب ندارد. بختگان دارد می‌میرد...


یادداشت کامل در:




۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ بهمن ۹۴ ، ۰۰:۵۳
رسول حاجی باقری

گرامیداشت روز ملی تالاب ها در بستر خشکیده ی بختگان

سیزدهم بهمن ماه هر سال را "روز جهانی تالاب ها" نام نهاده اند. بی تردید این نامگذاری، گویای اهمیت تالاب هاست که متاسفانه ما از آن غافلیم. در ایران بیش از 80 تالاب دائمی و فصلی وجود دارد که 22 تالاب به عنوان تالاب های بین المللی شناخته می شوند. (بر اساس کنوانسیون رامسر-1349) در حال حاضر بسیاری از این پهنه های آبی یا خشک شده اند یا رو به خشکی اند. دریاچه بختگان یکی از آن هاست. بیش از ده سال است که عوامل متعدد انسانی و نه صرفا طبیعی- این دریاچه را به ورطه ی زوال کشانده است. شاید بتوان گفت که بختگان این روزها آخرین لحظه های زندگی را تجربه می کند. اگر برنامه ای طرح نگردد، چاره ای نیندیشیم و دستان نیازمندش را رها کنیم، در بی خبری و سکوت غرق خواهد شد!



روز پنجشنبه هشتم بهمن ماه 1394 برنامه ای در کنار دریاچه بختگان برگزار شد. گروه مردمی "دیده بان استهبان" به مناسبت روز تالاب ها و گرامیداشت آن، "یارانی مهربان" را به عیادت دریاچه برد که روزی سرسخت ترین حامیان بختگان خواهند بود. کودکانی پاک نهاد که می توانند روزی برپا کننده ی جشن احیاء بختگان باشند. دانش آموزان دبستان محیط زیستی "یار مهربان" با حضور در بستر خشک و ترک خورده ی دریاچه و لمس درد و رنج آن، با پیکر در حال احتضارش همدردی نمودند. خانواده های این کودکان نیز دست در دست فرزندان خود به ملاقات دریاچه آمدند. آن ها برای دلبندان خود از روزهای پرآبی و سرزندگی بختگان گفتند، از مهمانان و مهاجران زیبا و بلند پرواز دریاچه، پرندگانی که دیگر اثر چندانی از آن ها نمی بینیم، داستان ها گفتند....

بچه ها بر تن تفتیده و بی رمق بختگان تصویری را ساختند که گویای واقعیاتی بود. آن ها دریاچه ای را ترسیم کردند پرآب، زلال و سرشار از زندگی که می شود و می توان دوباره دیدش و باز گرداندش. اما همین تصویر گویای فاجعه ای نیز بود. هم اکنون نفس های دریاچه به شماره افتاده است و با ادامه روند فعلی، قطعا دریاچه ی این "یاران مهربان" در زیر خروارها خاک مدفون خواهد شد و "اَپوش"دیو خشکسالی، بختگان را زندانی خود خواهد کرد.

بختگان خشک و رنجور است.

بختگان کمک می خواهد...

بختگان جانی ندارد، از بس که آب ندارد!

کودکان استهبان خواستار توجه مسئولان به بختگان هستند.

با شمایم، رئیس جمهور باتدبیر و دکتر ابتکار بانوی زمین،

شما را به خدا بختگان را دریابید.















۲ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ بهمن ۹۴ ، ۱۸:۰۱
رسول حاجی باقری

سدها نفس بختگان را بریدند!

رود کُر بزرگترین رودخانه استان فارس است که از کوه های پالانگردی در شهرستان اقلید سرچشمه می گیرد و پس از پیوستن آب تعدادی از چشمه های این شهرستان با آن، از ناحیه تنگ بُراق وارد شهرستان مرودشت می شود. این رود در نهایت به دریاچه بختگان می‌ریزد. (بخوانید: می ریخت!)


(رود کُر، قبل از احداث سد سیوند و ملاصدرا)


(رود کُر، این روزها)


طول رودخانه کر تا دریاچه بختگان 280 کیلومتر است و بزرگ‌ترین رودخانه استان فارس به شمار می رود. این رودخانه که منبع اصلی تامین آب دریاچه بختگان بود، با ساخت سدهای ملاصدرا و سیوند خشک شد تا آخرین امید احیای تالاب رو به خاموش برود.

بی تردید بیشتر سدها قاتل رودخانه ها، تالاب ها، مراتع و جنگل ها و تمام طبیعت هستند. کاش اراده ای استوار پیدا می شد تا به دور از سیاست بازی، از ادامه این روند نابودگر جلوگیری می کرد.

بد نیست بدانید که بیش از 10 دریاچه و تالاب در فارس خشک شده اند یا رو به خاموشی کامل هستند و این فرجام سیاست های نادرست آبی ماست و نه خشکسالی!

سرزمین فارس رو به خشکی و نابودی است. آخرین نشانه های بیابانی شدن در فارس بروز کرده است. پروردگارا نگه دار از زوالش!


*عکس ها از سیروس زارع

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۲ بهمن ۹۴ ، ۰۰:۰۱
رسول حاجی باقری

روز جهانی تالاب ها

۱۳ بهمن‌ماه (دوم فوریه) روز جهانی تالاب‌ها نام‌گذاری شده‌ است. چنین روزی در سال ۱۳۴۹ در شهر رامسر، معاهده‌ای جهانی برای حفاظت از تالاب‌ها به تصویب رسید که به «کنوانسیون رامسر» مشهور شد. این معاهده ۱۵۸ کشور عضو را ملزم به تعیین و حفظ تالابهای با اهمیت بین المللی و تشویق به استفاده خردمندانه از آنها می نماید. تالاب (wetland) مکانی است که آبی با عمق کم، قسمتی از زمین را پوشانده باشد. تعریف تالاب از منظر کنوانسیون جهانی حفاظت از تالاب ها (کنوانسیون رامسر) مناطقی است پوشیده از مرداب، باتلاق، لجن زار یا آبگیرهای طبیعی و مصنوعی اعم از دائمی یا موقت که در آن آب های شور یا شیرین به صورت راکد یا جاری یافت می شود، از جمله شامل آبگیرهای دریایی که عمق آنها در پائین ترین حد جزر از شش متر تجاوز نکند.



اطلاعات بیشتر را در دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران بخوانید.

*

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ بهمن ۹۴ ، ۱۱:۲۸
رسول حاجی باقری