دیده بان استهبان

بررسی و اطلاع رسانی مسایل محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی شهرستان استهبان

دیده بان استهبان

بررسی و اطلاع رسانی مسایل محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی شهرستان استهبان

بحران آب، نابودی جنگل ها، خشکیدن تالاب ها، ریزگردها و ... معضلاتی هستند که تداوم حیات اجتماعی انسان ها و هم چنین گیاهان و جانداران را با مشکلاتی بزرگ مواجه کرده است. یکی از راه های کاهش سرعت این فجایع، اطلاع رسانی و آموزش جامعه و به ویژه جوامع محلی است.
در کنار بحران های محیط زیستی، متاسفانه در حال برخورد با "بحرانی تاریخی" در حوزه ی تمدنی ایران زمین نیز هستیم.
در این تارنما خواهم کوشید تا قدمی هر چند کوچک در برابر این ناملایمات بردارم!
محتاج دعای خیرتان هستم.

۸ مطلب در خرداد ۱۳۹۶ ثبت شده است

در بین پدیده های مخرب منابع طبیعی آتش سوزی از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار است؛ چرا که به لحاظ سرعت گسترش و میزان خسارت، از قدرت تبدیل شدن به یک فاجعه ی تمام عیار در عرصه های منابع طبیعی برخوردار است.

همه ساله میلیون ها هکتار از جنگل ها، مراتع و سایر اکوسیستم های طبیعی جهان طعمه حریق شده و مأمن جانوران و حیات وحش را در معرض نابودی قرار می دهد و گاهاً گسترش آن به اماکن مسکونی، تأسیسات و زیر ساخت ها، خسارات جبران ناپذیر جانی و مالی ایجاد می نماید.

عمدتاً علت آتش سوزی در ایران عامل انسانی است و کمتر از یک درصد را پدیده های طبیعی تشکیل می دهد که رعد و برق و آتش گرفتن تک درختان مسن در ارتفاعات از این دست می باشد. علت آتش سوزی ها با منشأ انسانی سهوی بیشتر ناشی از سهل انگاری کشاورزان، رهگذران، چوپانان، شکارچیان می باشد و آتش سوزی های عمدی نیز به خاطر زیاده خواهی های ساکنین می باشد که با روشن کردن آتش در تنه درختان، آتش زدن جنگل به واسطه توسعه اراضی زراعی و اختلافات قومی و قبیله ای است. سهم آتش سوزی های عمدی کمتر از ۱۰% موارد است که در مجموع برای مسببین آن ها پرونده تشکیل و به دادگاه معرفی می شوند.

جالب است که سنگین ترین مجازات در قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب ۱۳۴۶ برای ایجاد آتش سوزی عمدی در جنگل در نظر گرفته شده که ده سال حبس می باشد.

شکل‌های مختلف آتش سوزی شامل سطحی، تنه ای، تاجی و زیر زمینی است که در کشور بیشتر آتش سوزی ها سطحی می باشد.

بررسی رفتار آتش در پیش بینی، پیش گیری، کشف و شناسایی و اطفای حریق بسیار حائز اهمیت می باشد. فاکتورهای موثر در این زمینه شامل:

۱_عوارض طبیعی (شیب و جهت دامنه)

۲_نوع پوشش گیاهی (جنگل‌های طبیعی، اراضی جنگلی، جنگل کاری ها و مراتع)

۳_عوامل اقلیمی (دما، رطوبت نسبی و باد)

بر اساس آمار و اطلاعات:

۱_مناطق بحرانی شامل نواحی رویشی زاگرس و شمال می باشد.

۲_فصل بحرانی در شمال زمستان (آذر، دی و بهمن) و خارج شمال (خرداد، تیر و مرداد) 

۳_ایام بحرانی (روزهای تعطیل)

۴_ساعات بحرانی بعد از ظهر 

طبیعی است که بیشترین خسارت وارد در جنگل‌ها قابل ارزیابی می باشد و با توجه به این که سطح جنگل‌های کشور بسیار محدود است، لزوم توجه به این پدیده مخرب که طی دهه های اخیر نیز شدت یافته بیشتر می شود.

همانگونه که گفته شد در زمینه مقابله با این موضوع چون عوامل انسانی بیشترین سهم را دارد، موضوع آموزش، ترویج، تبلیغ و در یک کلام فرهنگ سازی نقش اول را دارد در مرحله بعد موضوع مشارکت مردم مطرح می باشد که با عنایت به گستردگی عرصه ها و کمبود نیرو و امکانات می توان از پتانسیل حضور افراد ساکن در عرصه ها استفاده کافی نمود که مطلب در ملزم نمودن مجریان و بهره برداران بیشتر نمود می یابد.

استفاده از جوامع محلی، مجریان طرح های منابع طبیعی اعم از طرح‌های جنگلداری، مدیریت منابع جنگلی، مرتعداری و بکار گیری نیروهای فصلی جهت دیده بانی و تیم بندی جوامع محلی و آموزش و تجهیز آن‌ها به عنوان اولین افرادی که با حضور به موقع می توانند حریق را مهار نمایند، از جمله راهکارهایی است که در قالب طرح‌های متعدد در حال انجام می باشد.

در کنار اقدامات فوق جذب و آموزش نیرو، تامین تجهیزات انفرادی، گروهی، خودرو و ماشین آلات سبک و سنگین، استفاده از خدمات هوایی اعم از بالگرد و هواپیما و .... نیز از دیگر اقدامات است.

در اطفاء حریق، کاهش زمان کشف و اطفاء تعیین کننده توفیق در عملیات است. شاخص های ارزیابی اقدامات و عوامل موثر در آن شامل: 

۱_کاهش تعداد: صرفا با فرهنگ سازی و پیشگیری

۲_کاهش سطح: به حداقل رساندن زمان حضور و اطفای آن

جهت انجام دقیق اقدامات طرحهای لازم تهیه و اجرا می شود که برنامه های آن شامل: 

۱_پیش بینی (تلفیق اطلاعات هواشناسی و ماهواره ای)

۲_پیشگیری (تبلیغ، آموزش، ایجاد آتش بر و ...)

۳_کشف و شناسایی (استفاده از گشتهای زمینی، هوایی، تصاویر ماهواره ای، دوربین ها، سنسورها و ...)

۴_اطفاء حریق (زمینی و هوایی) 

۵_عملیات بعد اطفاء حریق (ارزیابی خسارات، تعیین علل و عوامل، بازسازی عرصه های آسیب دیده، تعمیر و تامین تجهیزات آسیب دیده و ...)

در حال حاضر بر اساس تجربیات مدون پنجاه ساله سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری طرح جامع مدیریت پیشگیری و اطفاء حریق که با مشارکت دستگاه‌های اثر گذار تهیه و در قالب دستورالعمل ابلاغی موظف به همکاری گردیده اند، این اقدام در حال انجام می باشد.

نگارنده: حیدر ابراهیمی فر

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۷ خرداد ۹۶ ، ۱۶:۰۹
رسول حاجی باقری


استهبان، تفرجگاه «سرآسیاب»

(نمونه ای از هنر گردشگران ناآگاه بر پیکره ی مقدس درخت)

فراهم نمودن زمینه ی حضور گردشگران بدون فرهنگ سازی، یعنی نابودی آثار فرهنگی و طبیعی

عکس: سید حسن کشفی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۷ خرداد ۹۶ ، ۱۵:۵۹
رسول حاجی باقری

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ خرداد ۹۶ ، ۱۶:۲۱
رسول حاجی باقری

متن کامل لایحه:

ماده واحده- ماموران اجرائی محیط زیست (محیط بانان) و جنگلبانان از حیث مسئولیت جزایی و مدنی دیه و خسارات وارده به اشخاص ثالث و همچنین جبران خسارات وارده به آنان در قبال صدمات جانی و ضرر و زیان مالی که در جهت انجام وظیفه متحمل می شوند و کمک مالی به آنان و خانواده شان در دوران تعقیب و بازداشت و بعد از آن ، مشمول مواد(۱۲) تا (۱۵) قانون بکارگیری سلاح توسط نیروهای مسلح در موارد ضروری- مصوب ۱۳۷۳- و در مورد بیمه عمر و حوادث و انواع بیمه های متداول دیگر و نحوه تامین حق بیمه مشمول قانون بیمه عمر و حوادث پرسنل، بازنشستگان و وظیفه بگیران نیروهای مسلح، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان تابعه یا وابسته به آنها –مصوب ۱۳۷۶- و اصلاحات بعدی خواهند بود.

تبصره ۱- دادگاه ها و دادسرا ها مکلفند پرونده آن دسته از محیط بانان و جنگلبانان را که در حین انجام وظیفه و هنگام کشف و تعقیب جرایم زیست محیطی در درگیری با مجرمین و متخلفان و مهاجمان، کشته، مجروح و مصدوم گردیده یا تهدید به قتل و جرح و ضرب می شوند، سریعا و خارج از نوبت رسیدگی کنند.

تبصره۲- سازمان برنامه و بودجه کشور موظف است همه ساله اعتبارات مورد نیاز این قانون را به پیشنهاد سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی در لوایح بودجه سنواتی پیش بینی نماید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ خرداد ۹۶ ، ۱۶:۱۹
رسول حاجی باقری
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ خرداد ۹۶ ، ۱۳:۰۹
رسول حاجی باقری

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ خرداد ۹۶ ، ۱۱:۴۲
رسول حاجی باقری

یک خبر خوب: خوشبختانه پس از بازدید کارشناسان سازمان جنگل ها و اعلام نظر، اداره کل منابع طبیعی فارس کتبا با گسترش محدوده ی کار در معدن کوه تودج استهبان مخالفت کرد.

تبریک به تمام دوستانی که برای حفظ طبیعت استهبان و به ویژه کوه تودج همواره تلاش می کنند.


۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ خرداد ۹۶ ، ۱۱:۳۳
رسول حاجی باقری

احتمالا بیشتر کسانی که به گونه ای با میراث و تاریخ در ارتباط هستند، نام خانه معزی در استهبان را شنیده اند. این بنا قدیمی ترین خانه ی تاریخی در شرق فارس است که در سال 1387 در سیاهه آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور به ثبت رسیده است. در طی این سال ها، سازمان بودجه ای اندک برای مرمت و حفظ این بنا هزینه کرده است (کمتر از 100 میلیون تومان)، ضمن قدردانی باید گفت که این بودجه ها اصلا به چشم نمی آید و کافی نیست. سبک سازی سقف و تعویض سنگ های ازاره حیاط (که ضرورتی نداشت) تنها کارهایی است که انجام شده است.

در طی این دوران قسمت هایی از متعلقات این بنا نیز گم شدند. مثلا قبل از سبک سازی پشت بام ها دو اتاق ضلع غربی نیز دارای سقف های چوبی زیبایی بودند که در حال حاضر دیگر وجود ندارند! عدم نظارت کافی تنها دلیلی است که این بنا و دیگر آثار تاریخی شهرستان را در معرض نابودی قرار داده است. البته نباید از تلاش های کارکنان اداره میراث فرهنگی استهبان چشم پوشی کرد اما توجه بیشتر به آثار الزامی است.


مهم ترین عوامل تخریبی خانه تاریخی و منحصر به فرد معزی در استهبان:

-نفوذ رطوبت زیاد در بعضی قسمت های بنا از جمله دیوارها و زیرزمین قسمت غربی

-ترک خوردن یکی از دیوارهای بسیار سنگینی که بر روی دالان ورودی طبقه اول ساخته شده و در حال تخریب است.

-تهدید شدید سوسک های چوبخوار که پایه های چوبی، ارسی و تمامی قطعات چوبی بنا را تخت تاثیر شدید قرار داده اند و احتمال آسیب جدی بنا دور از انتظار نیست.

-رویش گیاهان و درخت در برخی نقاط که علیرغم این که کنترل شده است اما باز هم خطری بالقوه هستند.

-تخریبات عمدی و سهوی انسانی که به دلیل ورود بدون کنترل افراد مختلف صورت گرفته است. (مانند کندن گل میخ ها، دسته های درک ها، تزئینات درهای شاه نشین و ...)

-ریزش تزیینات و آینه کاری ها به دلیل عدم رسیدگی و تحت تاثیر عوامل طبیعی و انسانی


در یک جمله می توان گفت که این بنای ارزشمند در اثر بی توجهی مالک و عدم نظارت کافی سازمان میراث فرهنگی به زودی به خاطره ها خواهد پیوست.

تا زمانی برای جبران هست، باید کاری کرد، عکس ها خود گویا هستند:


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ خرداد ۹۶ ، ۱۲:۲۵
رسول حاجی باقری