دیده بان استهبان

بررسی و اطلاع رسانی مسایل محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی شهرستان استهبان

دیده بان استهبان

بررسی و اطلاع رسانی مسایل محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی شهرستان استهبان

بحران آب، نابودی جنگل ها، خشکیدن تالاب ها، ریزگردها و ... معضلاتی هستند که تداوم حیات اجتماعی انسان ها و هم چنین گیاهان و جانداران را با مشکلاتی بزرگ مواجه کرده است. یکی از راه های کاهش سرعت این فجایع، اطلاع رسانی و آموزش جامعه و به ویژه جوامع محلی است.
در کنار بحران های محیط زیستی، متاسفانه در حال برخورد با "بحرانی تاریخی" در حوزه ی تمدنی ایران زمین نیز هستیم.
در این تارنما خواهم کوشید تا قدمی هر چند کوچک در برابر این ناملایمات بردارم!
محتاج دعای خیرتان هستم.

۵۵ مطلب با موضوع «میراث فرهنگی» ثبت شده است

 

در پی تخریب خانه تاریخی داوودی معروف به «خانه سرهنگ» در استهبان، انجمن ها و دوستداران میراث فرهنگی با اطلاع رسانی موضوع و پیگیری آن از طریق مطلعین و مسئولین شهرستان، خواستار بررسی دقیق و شفافیت این اقدام ضدفرهنگی شدند. هم چنین مسئولان شهرستان، استان و حتی کشور پیگیر دلیل تخریب این خانه ارزشمند بودند. در همین راستا برای پاسخگویی به مطالبات به حق جامعه و افکار عمومی؛ پرس و جو و پیگیری­ هایی از شهرداری و میراث­ فرهنگی گردید. در اولین اقدام جلسه مشترکی بین این دو نهاد برگزار شد و ضمن بررسی چرایی تخریب این بنا، تصمیماتی نیز اتخاذ گردید.

گزارش این جلسه توسط مهندس تاج پیکر، شهردار استهبان ارائه گردید که می توانید آن را در ادامه بخوانید:

 

«با سلام و احترام

با توجه با حادثه آتش سوزی مورخ 2/1/1400 که منجر به تخریب خانه تاریخی سرهنگ گردید توضیحات زیر به اطلاع می­ رساند:

مطابق با گزارش مسول محترم آتش ­نشانی جناب مهندس خیرده و بعد از اعلام حادثه، آتش ­نشانان با دو خودرو بنز و وانت ظرف مدت سه دقیقه به محل حادثه رسیده و بلافاصله به کمک ماسک اکسیژن دو نفر از آنها وارد محل آتش­ سوزی که در طبقه دوم خانه بوده، می ­شوند و به کمک حدود ۷۰۰۰ هزار لیتر آب اقدام به سرد کردن آتش می ­نمایند. متاسفانه با توجه شعله ­ور شدن آتش در تیرهای چوبی سقف، آتش مهار نمی­ گردد و دو نفر از آتش ­نشانان با توجه به سقوط سقف یکی از اتاق ­ها و احتمال خطر جانی، اقدام به خروج از ساختمان می­ کنند تا ادامه کار اطفاء از محوطه بیرونی انجام گیرد. آن­ها مجدد از بیرون اقدام به آبفشانی می­ نمایند که متاسفانه با توجه به گسترش آتش و احتمال سرایت آن به سه مغازه ضلع شمالی و نیز حسینه و مسجدی که سقف آن­ها کلا شیروانی با شاسی چوبی بوده، با واحد موتوری تماس گرفته و مجبور به تخریب ساختمان می­ گردند. در نهایت با اعزام دو خودروی سنگین دیگر آتش ­نشانی و استفاده از حدود ۵۰ هزار لیتر آب، آتش مهار می ­گردد.

در جلسه مشترک مورخ پنجشنبه پنجم فروردین ­ماه بین واحدهای مختلف شهرداری و رئیس محترم اداره میراث فرهنگی و با موضوع تخریب خانه تاریخی سرهنگ، نتایج زیر حاصل گردید:

 ۱-مطابق بررسی ­های انجام شده کارشناسان آتش ­نشانی، این حادثه کاملا عمدی بوده و به احتمال زیاد با پاشیدن بنزین به درها، دیوارها و سقف اتاق ­ها انجام گرفته است. مقرر گردید رئیس محترم اداره میراث فرهنگی از طریق واحد حقوقی اداره کل در استان، موضوع را پیگیری نموده و اقدامات لازم (شکایت) را انجام دهند.

۲- طی نامه­ ای به واحد شهرسازیِ شهرداری، مقرر گردید از ارائه هر گونه خدمات شهری (نوسازی-پروانه-نقل و انتقال پاسخ به استعلام و...) به مالکین این پلاک تا تعیین تکلیف و اعلام نتیجه پیگیری حقوقی خودداری شود.

۳-واحد حقوقی شهرداری مکلف گردید گزارش لازم را به دادستان محترم ارائه نماید.

۴-مقرر گردید به کمک دفتر بازآفرینی بافت تاریخی شهرداری و اداره میراث فرهنگی شهرستان، سایر خانه­ ها و بناهای تاریخی ثبت نشده شناسایی گردیده و طی جلساتی با مالکان آن­ها اخطار لازم داده شود.

۴-مقرر گردید لیست این اماکن در اختیار مسول بحران شهرداری و آتش نشانی نیز قرار گیرد.

۵-مقرر گردید تا یک نسخه از نقشه بافت تاریخی به اداره آتش­ نشانی ارائه شود تا در صورت بروز هر گونه حادثه در این محدوده، با مسول دفتر بازآفرینی بافت تاریخی شهرداری تماس گرفته و هماهنگی ­های لازم انجام شود.

۶-مقرر گردید اداره میراث فرهنگی ضمن شناسایی اماکن تاریخی شهر و ارائه لیست آنها به شهرداری به کمک دفتر بازآفرینی بافت تاریخی، اقدام به تهیه شناسنامه فنی و ارزیابی وضعیت بحرانی ملک نماید تا در صورت لزوم اقدامات اولیه برای رفع خطر یا بحران احتمالی انجام پذیرد.

۷-مقرر گردید با توجه به کوچک بودن برخی معابر در محدوده بافت تاریخی و عدم امکان ارائه خدمات به وسیله ماشین آلات خدماتی آتش ­نشانی، شهرداری با هماهنگی اداره آبفا اقدام به نصب چند شیر هیدرانت در محلات قدیمی نماید.

8-در نهایت مقرر شد جلسات مداومی با این موضوع و با همکاری ادارات مرتبط و گروه ­های مردمی و انجمن­ ها در جهت هماهنگی بیشتر در طول سال برگزار گردد.

 

در پایان ضمن اظهار تاسف از حادثه رخ داده و تشکر از تمام دوستداران میراث فرهنگی که پیگیر موضوع بوده و هستند، امیدواریم که در آینده دیگر شاهد این گونه رخدادهای ویرانگر نباشیم.

                                    حسن تاج پیکر، شهردار استهبان»

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ فروردين ۰۰ ، ۲۱:۰۵
رسول حاجی باقری

تعطیلات نوروز همیشه فرصت و مجال مناسبی برای متخلفین حوزه محیط‌زیست، منابع طبیعی‌ و میراث‌فرهنگی‌ می‌باشد. در آغازین روزهای سال نو، یک خانه تاریخی آتش گرفته شد!!!

این که چرا چوب‌های سقف طبقه دوم این خانه زندیه و خالی از سکنه و بدون برق چگونه آتش می‌گیرد، باید پاسخ جالبی داشته باشد!
 به گفته مهندس خیرده مسئول آتش‌نشانی استهبان، با وجود تلاش بسیار، امکان خاموش کردن آتش نبود و پاشش چند هزار لیتر آب نیز کمکی نکرد. نظر تخصصی ایشان عمدی بودن آتش را تایید می‌کند. به گفته خیرده گویی در سقف و دیوارها نفت و بنزین پاشیده بودند‌‌.
علیرغم این که در اطراف این بنای تاریخی خطر زیادی برای سرایت وجود نداشته و مهار آتش هم با مشکل مواجه بوده، تصمیم نهایی بر تخریب بنا گذاشته می‌شود.
به گفته مهندس تاج‌پیکر شهردار استهبان، در اسفندماه گذشته از سمت مالک درخواستی برای کسب مجوز تخریب و نوسازی این بنای ارزشمند بوده است که شهرداری با تخریب مخالفت می‌کند. جالب است که دفتر بافت تاریخی شهرداری که مرجع اظهار نظر در مورد دانه‌های بافت تاریخی هست؛ در جریان این روند نبوده است و دیگر واحد‌های شهرداری نیز این دفتر را مطلع نکرده بودند‌. مالک باید مجوزی نیز از اداره میراث‌فرهنگی اخذ می‌کرده‌‌ است. متاسفانه ادارات میراث‌فرهنگی شهرستان و حتی استان بسیار ضعیف عمل کرده و می‌کنند، انگار بود یا نبودشان توفیری ندارد!
خانه‌ی تاریخی سرهنگ، بنایی مربوط به دوران زندیه بود و در محدوده بافت تاریخی استهبان قرار داشت.

همواره در تعطیلات نوروز، بناهای تاریخی یا خودتخریبی دارند یا با کمک و مشورت، تخریب می‌شوند!!!
خانه تاریخی کشفی (ملکی) هم  سال گذشته در همین محدوده زمانی تخریب شد. آن خانه تاریخی کاملا سالم و پابرجا بود.
اما عجیب نیست.
در بحبوبه‌ی بحران دانایی و بحران هویت، هیچ چیزی نمی‌تواند جای منفعت را بگیرد!

میراث‌مان را تخریب کنید،
هنر و معماری‌مان را ویران کنید؛
مسئولان هم سکوت می‌کنند و شمایان ادامه دهید.

امروزه دیگر تاریخ را مردمان می‌نویسند نه حاکمان!
تاریخ، این برهه‌ی عجیب و نابسامان ایران زمین را با اندوه و حسرت و افسوس بیان خواهد کرد!

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ فروردين ۰۰ ، ۲۰:۳۱
رسول حاجی باقری

نزدیک به سی سمن فعال در حوزه‌های مختلف میراث فرهنگی، صنایع دستی، گردشگری و میراث طبیعی با انتشار نامه‌ای سرگشاده خطاب به رییس‌جمهور از وی خواستند که برای مدیریت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در دولت جدید از چهره‌های سیاسی استفاده نکند. آنها ضمن درخواستِ پشتیبانی دولت از طرح وزارتخانه شدن سازمان میراث هم‌چنان بر معرفی به‌هنگام ریاست این سازمان و بدون وابسته کردنِ آن به شرایط تأیید وزیران در مجلس پای فشردند.
متن کامل نامه به شرح زیر است:

رییس‌جمهور گرامی
آقای دکتر حسن روحانی

درود بر شما؛
از آن‌ جایی که کنشگران حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، از جمله ما، تقریباً یکپارچه در دو انتخابات ریاست‌جمهوری، و به‌ویژه انتخاباتِ اخیر، پشتیبان شما بوده‌ایم و قصد هم نداریم که پس از این تنها مشاهده‌گر باشیم، چرا که پیروزیِ شما را در راه سختِ پیش بردنِ جامعه به سوی توسعه‌ی پایدار در واقع کامیابی خودمان می‌دانیم و در نظر داریم در چهار سال آینده، بیش از پیش، در کنار شما و یاریگرِ شما باشیم، خواهشمندیم به خواست‌های ما برای کوشاتر کردن کنشگرانِ این حوزه توجه فرمایید:
1. نخست، هم‌چنان‌که بارها عرض کردیم، خواهشمندیم برای تبدیل شدنِ سازمانِ میراث فرهنگی به وزارتخانه یاریگرِ آن گروه از نمایندگان مجلسِ شورای اسلامی باشید که این موضوع را طرح کرده و پی‌گیرند؛ چرا که وزارتخانه شدن این سازمان، جدا از آن‌که آن را از دیدِ توان چانه‌زنی برای پاسداری از میراث فرهنگی و داشتن بودجه‌ی کافی برای این هدف و ایجاد زیرساخت‌های صنعتِ گردشگری توانمند می‌نماید، نشان از جایگاه و ارج نهادنِ ویژه‌ی شما و دولت‌تان به این حوزه دارد. شوربختانه دنبال شدنِ وضعیتِ کنونی، به‌زعم منتقدان، تنها می‌تواند به نگاه حیاط‌خلوتیِ دولت به این حوزه تعبیر شود که فقط برای گروه‌های ویژه‌خوارِ لانه‌کرده در آن سودمند است. از این رو، خواهشمندیم از ریاستِ‌ محترمِ سازمان بخواهید که دست از تلاش برای مخالفت با این تغییر بردارد.
2. عدم معرفی ریاستِ جدید برای این سازمان، در هنگامی که وزیرانِ پیشنهادی‌تان را به مجلس محترم شورای اسلامی معرفی می‌کنید، باز می‌تواند مؤید همان وضعیتی باشد که در چهار سال گذشته گریبانگیر سازمانِ میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده است؛ یعنی، نگاه سیاسی به این سازمان و این‌که اگر فرد نزدیکی به شما نتوانست آرای مجلسیان را برای نشستن بر کُرسیِ وزارت به دست بیاورد به ریاستِ این سازمان گمارده خواهد شد. خواهشمندیم چنین نکنید و گزینه‌ی مشخصِ خود برای ریاست بر این سازمان را همان هنگام پیشنهاد دهید.
3. در این روزها نام‌های بسیاری برای بر دوشِ گرفتنِ مسؤولیت ریاست سازمان مطرح می‌شوند و لابی‌های رسانه‌ایِ چندی مدعی هستند که گزینه‌ی مورد نظرشان نهایی است. شوربختانه بیشتر این نام‌ها یا سیاسیانی هستند که هم‌چون سه ریاست این سازمان در دولتِ پیشین فاقد کمترین تجربه در این حوزه و آشنایی با مبانیِ آن هستند که پیشنهادِ احتمالی‌شان توسطِ شما تنها بر سرخوردگیِ کارشناسان و دلسوزانِ این حوزه‌ها خواهد افزود یا کارشناسانی هستند که تجربه‌ی مفید و حتی گاهی خوشنامی‌ای در این حوزه‌ها ندارند. در میان این نام‌ها البته چند تنی بودند که در حد و حدود این مقام هستند: یا پیشینه‌ی خوبی در مدیریتِ بخشی از آن داشته یا در بخش خصوصی نوآوری‌هایی داشته‌اند و یا در خصوصِ ارتقای آن تلاش‌هایی انجام داده‌اند. فراموش نکنیم اگر اندیشه‌ی طرح نام‌های سیاسی، ولو در ظاهر، به قصدِ گشایشی در صنعتِ گردشگری هم بوده باشد که نیاز به تجربه‌ای ملی و قدرتمند داشته باشد در طی سال‌های گذشته می‌بایست ناکارامدی‌اش به شما و پیشنهاددهنگانِ این ایده اثبات شده باشد، چرا که جز کارهایی سطحی در این زمینه که به نابودیِ میراث فرهنگی و طبیعی‌مان انجامیده گامی برای توسعه‌ی صنعتِ گردشگری برداشته نشده است. از این رو، از شما خواهشمندیم به شدت از طرح نام‌های دسته‌ی نخست پرهیز کنید.
4. اگر اکنون زمانی برای مشاوره با تشکل‌های حوزه‌های گردشگری، سمن‌های میراثی یا تعاونی‌های صنایع دستی، و بزرگان و کارکشتگان این عرصه‌ها، برای گزینشِ ریاستی در خور برای سازمان نمانده است، دست‌کم پیشنهاد می‌کنیم از کسانی در این مقام بهره ببرید که برای معرفیِ معاونان خود در حوزه‌های نام‌برده بتوانند این کاستی را جبران کرده و از نظر این نهادها بهره‌مند شوند.
پیشاپیش از حُسن توجه‌تان به موضوع سپاسگزاریم.

سمن‌های امضاکننده نامه:
دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران
انجمن صنفی راهنمایان و فعالان گردشگری کرمانشاه
انجمن دیده‌بان استهبان
انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس
انجمن مهرگان
کانون جوانان پارس
انجمن گوزن قهوه‌ای دنا
انجمن معماری و شهرسازی شهرتاش استان قزوین
انجمن تاریخ‌پژوهان مراغه
خانه گردشگری لرستان
انجمن گردشگران پاسارگاد
انجمن میراث کهن طرقبه شاندیز
انجمن مجموعه‌داران ایران
انجمن فرهنگی افراز
بنیاد فردوسی
انجمن عمارات محروسه ایران
انجمن زیست‌بانان ایران‌زمین
موسسه توسعه پایدار گردشگری علم و فرهنگ
انجمن ایلام‌شناسی ایران
انجمن ندای کرخه
انجمن فرهنگ‌گستر جنوب
انجمن دوستداران و حافظان خشت خام
بنیاد بادگیرها
انجمن هنرهای سنتی و صنایع دستی پارس
انجمن راهنمایان گردشگری استان گیلان
موسسه گردشگری جلب سیاحان هیرکانی
موسسه اکوتوریستی گیلار تالاب‌های کاسپین
دیدبان میراث زاگرس
انجمن پارسا سفر جنوب

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۴ مرداد ۹۶ ، ۱۵:۰۶
رسول حاجی باقری

قابل توجه مسولین شهرستان قرآنی استهبان


تا همین یک سال پیش بر روی این زمین صاف، خانه آیت الله سید ابراهیم اصطهباناتی قرار داشت. اما متاسفانه همین اواخر تخریب شد. آیا نمی شد این یادگار تاریخی را برای تاسیس موزه ای قرآنی حفظ کرد؟!

افسوس ...

آیت الله سید ابراهیم اصطهباناتی (میرزا آقا مجتهد) یکی از مدرسین بزرگ حوزۀ علمیه نجف بود. میرزا آقا مجتهد از جمله مراجع بزرگ حوزه نجف بود که بعد از فوت آیت الله اصفهانی، بیشتر مردم ایران از او تقلید می کردند. وی در حدود سال 1374 ه.ق در نجف اشرف وفات نمود و در حسینیّه اى که خود موسس آن بود، دفن گردید.


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۰ تیر ۹۶ ، ۱۶:۲۸
رسول حاجی باقری

در تاریخ ۹۶/۴/۲ حوضچه های سنگی و تاریخی «چارچه» استهبان (آوسنگ-owsang) توسط گردشگران ناآگاه شکسته شد!

ظاهرا این افراد برای شکستن هیزم از این حوضچه های دست ساز به عنوان تکیه گاه استفاده کرده بودند!

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ تیر ۹۶ ، ۲۲:۳۷
رسول حاجی باقری

احتمالا بیشتر کسانی که به گونه ای با میراث و تاریخ در ارتباط هستند، نام خانه معزی در استهبان را شنیده اند. این بنا قدیمی ترین خانه ی تاریخی در شرق فارس است که در سال 1387 در سیاهه آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور به ثبت رسیده است. در طی این سال ها، سازمان بودجه ای اندک برای مرمت و حفظ این بنا هزینه کرده است (کمتر از 100 میلیون تومان)، ضمن قدردانی باید گفت که این بودجه ها اصلا به چشم نمی آید و کافی نیست. سبک سازی سقف و تعویض سنگ های ازاره حیاط (که ضرورتی نداشت) تنها کارهایی است که انجام شده است.

در طی این دوران قسمت هایی از متعلقات این بنا نیز گم شدند. مثلا قبل از سبک سازی پشت بام ها دو اتاق ضلع غربی نیز دارای سقف های چوبی زیبایی بودند که در حال حاضر دیگر وجود ندارند! عدم نظارت کافی تنها دلیلی است که این بنا و دیگر آثار تاریخی شهرستان را در معرض نابودی قرار داده است. البته نباید از تلاش های کارکنان اداره میراث فرهنگی استهبان چشم پوشی کرد اما توجه بیشتر به آثار الزامی است.


مهم ترین عوامل تخریبی خانه تاریخی و منحصر به فرد معزی در استهبان:

-نفوذ رطوبت زیاد در بعضی قسمت های بنا از جمله دیوارها و زیرزمین قسمت غربی

-ترک خوردن یکی از دیوارهای بسیار سنگینی که بر روی دالان ورودی طبقه اول ساخته شده و در حال تخریب است.

-تهدید شدید سوسک های چوبخوار که پایه های چوبی، ارسی و تمامی قطعات چوبی بنا را تخت تاثیر شدید قرار داده اند و احتمال آسیب جدی بنا دور از انتظار نیست.

-رویش گیاهان و درخت در برخی نقاط که علیرغم این که کنترل شده است اما باز هم خطری بالقوه هستند.

-تخریبات عمدی و سهوی انسانی که به دلیل ورود بدون کنترل افراد مختلف صورت گرفته است. (مانند کندن گل میخ ها، دسته های درک ها، تزئینات درهای شاه نشین و ...)

-ریزش تزیینات و آینه کاری ها به دلیل عدم رسیدگی و تحت تاثیر عوامل طبیعی و انسانی


در یک جمله می توان گفت که این بنای ارزشمند در اثر بی توجهی مالک و عدم نظارت کافی سازمان میراث فرهنگی به زودی به خاطره ها خواهد پیوست.

تا زمانی برای جبران هست، باید کاری کرد، عکس ها خود گویا هستند:


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ خرداد ۹۶ ، ۱۲:۲۵
رسول حاجی باقری

در طی چند دهه گذشته آثار و بناهای باستانی و تاریخی کشور همواره مورد بی مهری قرار گرفته اند و در همین راستا با بی توجهی به آن ها خود به خود تخریب شده اند، در حال تخریبند و یا مالکان شخصی آنها را خراب کرده اند. تاریخ و میراث فرهنگی، یکی از مهم ترین مولفه های هویت اجتماعی انسان هاست. این عامل در کنار عوامل جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و تربیتی مهم ترین بسترساز ایجاد احساس تعلق و هویت است. چرا کشوری نوظهور مثل امارات متحده عربی با هر ترفندی به دنبال نسبت دادن تاریخ ما به نام خود است! همه می دانند که «بادگیر» یک اختراع کاملا ایرانیست اما این کشور کوچک اما ثروتمند سال ها به دنبال ثبت آن به نام خود بود. حتا برای دستیابی به این هدف در میدان هایی از شهرهایشان بادگیر ساخته بودند، تندیس های برخی مسابقات را به شکل بادگیر ساخته بودند و ...!

اما ما چه می کنیم؟ هر روزه آثار ارزشمند کشور را با هدف های مشخص و بهانه های مختلف تخریب می کنیم. هر چند در ظاهر ادعای حفظ فرهنگ ایرانی و اسلامی را داریم اما در عمل از داعش بدتریم! شاید این تعبیر به مذاق برخی خوش نیاید اما نمی توان از واقعیت گریخت.

شاید امروز دشمن اصلی ما استکبار خارجی نباشد، تهدیدِ ناشی از جهل و تفرقه شاید از تهدید نظامی خطرناک تر باشد. ما به اتحاد فرهنگی نیاز داریم. حفظ و نگهداری و معرفی آثار تاریخی نقش بسزایی در تقویت احساس تعلق در افراد جامعه دارد.

در بازدیدی که به اتفاق مهندس بحرالعلومی -کارشناس مرمت آثار تاریخی- و سیاوش آریا -کنشگر و خبرنگار حوزه میراث فرهنگی- از حمام کزمان داشتیم، به دلیل بارندگی ها و آسیب وارده به حمام، در قسمت هایی از ستون و قوس دیوارها، لایه های آهکبری به رنگ سیاه و اخرایی نمایان شده بود. به گفته بحرالعلومی این لایه ی آهکبری  شاخصه معماری زندیه هست، بنابراین قدمت ثبت شده فعلی بنا که قاجاریست، اشتباه است و احتمالا باید سابقه زندیه را برای این حمام در نظر گرفت.

عکس های زیر مربوط به حمام کزمان است که دو روز پیش گرفته شده است. ظاهرا نهضت تخریب توسط اداره اوقاف ادامه دارد. فرمانداری، میراث فرهنگی و خیلی از مسئولان دیگر هم یا سکوت کرده اند یا اطلاع ندارند که در هر دو صورت فاجعه هست. 

ولی واقعا مقصر کیست؟ مردم، مسئولین یا آثار تاریخی؟!!!

بهتر است یادداشتی را که مرداد 94 در مورد حمام کزمان منتشر کرده بودم، بازخوانی کنید.


برای تاریخ، هویت، میراث و آثار رو به زوال شهرم:


«ﺩﻟﻢ ﺗﻨﮓ ﺍﺳﺖ
ﺩﻟﻢ ﻣﯿﺴﻮﺯﺩ ﺍﺯ ﺑﺎﻏﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺴﻮﺯﺩ
ﻧﻪ ﺩﯾﺪﺍﺭﯼ ﻧﻪ ﺑﯿﺪﺍﺭﯼ
ﻧﻪ ﺩﺳﺘﯽ ﺍﺯ ﺳﺮ ﯾﺎﺭﯼ
ﻣﺮﺍ ﺁﺷﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﭼﻨﯿﻦ ﺁﺷﻔﺘﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭﯼ
ﺗﻤﺎﻡ ﻋﻤﺮ ﺑﺴﺘﯿﻢ ﻭ ﺷﮑﺴﺘﯿﻢ
ﺑﻪ ﺟﺰ ﺑﺎﺭ ﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﻧﺒﺴﺘﯿﻢ
ﺟﻮﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺳﻔﺮ ﮐﺮﺩﯾﻢ ﺗﺎ ﻣﺮﮒ
ﻧﻔﻬﻤﯿﺪﯾﻢ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺟﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ
ﻋﺠﺐ ﺁﺷﻔﺘﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﺩﻧﯿﺎ
ﻋﺠﺐ ﺑﯿﻬﻮﺩﻩ ﺗﮑﺮﺍﺭﯼ ﺍﺳﺖ ﺩﻧﯿﺎ»







هویت این گونه نابود می شود!


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ فروردين ۹۶ ، ۰۰:۰۹
رسول حاجی باقری

ماهیت وجودی ادارات اوقاف، میراث فرهنگی و شهرداری ها در قبال بناهای تاریخی چیست؟!

هر کدام از این ادارات و سازمان ها به گونه ای در نابودی میراث فرهنگی کشور نقش بزرگی ایفا می کنند. بسیاری از آثار مثل مساجد، حمام ها، خانه ها و ... از قدیم الایام وقف شده اند و زیرمجموعه اداره اوقاف و امور خیریه می باشد. وظیفه این اداره در کنار استفاده از این گونه بناها، مراقبت و نگهداری نیز هست. کجاست ساختمان بسیار زیبای مسجد جامع استهبان، حمام های فخر، مرتضی خان و کوچه شاه، کاروانسرا و ...؟ تمام این بناها و بسیاری دیگر از میراث گذشتگان بر اثر سوء مدیریت در اداره اوقاف تخریب شدند و به تعبیر خودشان بازسازی و نوسازی شده اند. ظاهرا اداره اوقاف فقط به دنبال بهسازی و پول ساز کردن وقفیات خود است اما این عملکرد نابخردانه کم لطفی بزرگی به بناهای تاریخی است‌‌. مسجد جامع استهبان از جمله معدود بناهای تاریخی کشور بود معماری منحصر به فردی داشت اما در حال حاضر ساختمانی بی روح از آجر و سیمان جای آن را گرفته است.

شهرداری ها هم بهانه های مختلفی برای تخریب دارند. خیابان کشی، تعریض کوچه ها، صدور پروانه در بافت های تاریخی و ... مواردی هستند که بدون کمترین بررسی اداره میراث فرهنگی انجام می شود و بناهای بسیاری را نابود کرده است. وام های کم بهره ای که اصطلاحا برای بهسازی بافت های فرسوده اعطاء می شود، در عمل بافت های تاریخی را نشانه گرفته است و پیامدی جز نابودی تاریخ ما ندارند.

ادارات میراث فرهنگی نیز با عدم نظارت کافی، زمینه سوءاستفاده افراد یا ادارات مختلف را فراهم کرده است. تنها فعالیت این ادارات ظاهرا گزارش نویسی از تخریب ها، حفاری ها غیرمجاز و برگزرای برخی برنامه های مناسبتی است. چندین سال است که افرادی معلوم الحال و سودجو به جان آثار تاریخی شهر افتاده اند و متعلقات این بناها را به هر طریق ممکن به یغما می برند.

همیشه تعطیلات نوروزی زمان بسیار مناسبی برای تخریب و دخل و تصرف در اماکن تاریخی بوده است. چند روز پیش دو نفر که اسامی آن ها محفوظ است، اقدام به تخریب آب انبار قدیمی کوچه درب بازار نموده اند و قسمت زیادی از این بنای تاریخی را از بین برده اند. این آب انبار قسمتی از مجموعه خانه تاریخی مقدس و مسجد قاضی هست که در برنامه ی مرمت و حفاظت قرار داشت. احتمالا این اقدام نابخردانه برای تعریض کوچه ی روبروی خانه مقدس و به دور از چشم مسئولین اداره میراث فرهنگی استهبان صورت گرفته است. معمولا در این گونه تخریب ها معمولا ردپایی از شهرداری ها  هم وجود دارد (حداقل بی توجهی و چشم پوشی) که امیدواریم در این مورد چنین نباشد. در حال حاضر اداره میراث فرهنگی استهبان موضوع را بررسی کرده و از عاملان این اقدام شکایت نموده است. اما این اقدامات به تنهایی دردی را دوا نمی کند. از قوه قضائیه باید خواست که با مسببین ترور این بنای تاریخی به شدت برخورد نماید. هم چنین از مسئولان شهرستان تقاضا می شود که توجه بیشتری به میراث فرهنگی شهرستان داشته باشند.

جهت آگاهی عمومی ماده 560 قانون مجازات اسلامی بیان می شود:

هرکس بدون اجازه از سازمان میراث فرهنگی کشور، یا با تخلف از ضوابط مصوب و اعلام شده از سوی سازمان مذکور در حریم آثار فرهنگی تاریخی مذکور در این ماده، مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آنها شود، یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید، علاوه بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارات وارده، به حبس از یک تا سه سال محکو م می شود.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۱ فروردين ۹۶ ، ۱۸:۰۶
رسول حاجی باقری

یادداشت گروه ها، دوستداران و کنشگران محیط زیستی و میراث فرهنگی استهبان در مورد نابودی کوه تودج که در شماره 105 دوهفته نامه عصر مردم استهبان منتشر گردیده است.

این روزها کوه های تودج استهبان به دلیل اکتشاف معدن سنگ، در خطر نابودی قرار گرفته است. احتمالاً خواننده این نوشتار از فاجعه آتش سوزی تیرماه 92 آگاه است. در آن رخداد تلخ بیش از 2000 هکتار از جنگل ها و مراتع منطقه دود شد و به هوا رفت. تعداد بی شماری از درختان اُرس – گونه ای که به دلیل تغییرات اقلیمی دیگر در استهبان زادآوری ندارد - سوختند. این منطقه زیبا مملو از انواع گیاهان دارویی و ارزشمندی چون زیره، آویشن، بابونه، شیرین بیان و... و درخت و درختچه هایی مانند اُرس، بادام کوهی، کهکم، گون‎، بنه، زرشک، ارژن و... است. همچنین وجود گونه های جانوری مثل گراز، روباه، عقاب، قرقی، شغال، خارپشت، خرگوش، شاهین، کبک، تیهو، افعی و ... این منطقه را زیستگاهی ارزشمند معرفی می کند. وجود چشمه سارهای فراوان که برخی فصلی و بعضی دائمی هستند بر غنای منطقه افزوده است. البته پیش از پیروزی انقلاب، اکتشاف معادن نفت در منطقه تودج منجر به گشایش راه های شوسه و در پی آن دست اندازی به منابع طبیعی شد و تا به امروز هم ادامه دارد، اما به نظر می رسد شدت تخریب و تصرف در این اراضی ملی، در مقایسه با مناطق دیگر، وسعت کمتری دارد و این خود عاملی بوده تا جنگل ها و حیات وحش این منطقه آسیب کمتری ببیند. هر چند دیگر خرسی در این «بهشت زمینی» جولان نمی دهد، دیگر اثری از گله های کل و بُز را نمی بینیم، جنگل های اُرس بشدت تُنُک شده اند و... اما می توان از شدت تخریب ها کاست و وضعیت فعلی را حفظ نمود. شاید تودج تنها زیستگاهی در استهبان باشد که می توان با کمی کمک به حفظ این محیط، باز هم دسته های بزرگ کبک و تیهو را در قاب دوربین شکار کرد و احتمالا باز هم بتوان مانند گذشته آواز مستانه پرندگانش را شنید.

چند سال پیش اکتشاف یک معدن سنگ در دورترین نقطه کوه تودج، تقریباً در خط مرزی شهرستان های استهبان و فسا آغاز شد. قله بَیَلّوبا ارتفاع تقریبی ۲۹۵۰ متر، مرتفع ترین چکاد در منطقه استهبان است و هم اکنون برای رسیدن به آن مکان باید نزدیک به ۲ ساعت با ماشین رانندگی کرد آن هم نه هر ماشینی، باید خودرویی شاسی بلند و مجهز به دنده کمکی داشته باشید! حالاتصور کنید که منطقه ای با این اوصاف که کمتر کسی به آن جا سر می زند به یکباره دارای جاده ای پهن و صاف شود. تعریض و ساخت جاده، علاوه بر نابودی گونه های گیاهی مسیر راه، قطعاً تاثیراتی بر مسیر های زیرزمینی آب منطقه نیز خواهد داشت و بعید نیست که برخی چشمه ها مسدود شود. بدون تردید بعد از معدنکاران، نخستین کسانی که پایشان به آن جا می رسد، شکارچیان مجاز و غیرمجاز خواهند بود. در ادامه به مرور، دست اندازی ها به منابع طبیعی آغاز خواهد شد و باید به جنگل ها و مراتع بی نظیر منطقه بدرود گفت

مساله بسیار مهم دیگری که نمی توان به راحتی از کنار آن گذشت، بحث امنیت منطقه است. منطقه کوه تودج به دلیل دور افتاده بودن و نیز قرار گرفتن در مرز دو شهرستان استهبان و فسا، در مواردی، مکانی برای اختفای مجرمینی بوده است که از چنگال عدالت فرار کرده اند. در سالیان گذشته چندین بار شاهد این وقایع بوده ایم. این افراد پس از ورود به این منطقه به راهزنی پرداختند و مالکان باغ ها و کشتزارهای همجوار منطقه نیز بارها مورد تعرض این افراد قرار گرفته اند. متاسفانه گروگانگیری و حتی قتل افراد محلی را هم شاهد بوده ایم.

چند ماه پیش و با شروع گمانه زنی ها برای یافتن منطقه ی مناسب، بُرش سنگ ها بر روی این قله چنان گرد و خاکی به پا کرده بود که با آتش سوزی اشتباه گرفته شد و نیروهای منابع طبیعی به منطقه اعزام گردیدند! تا به حال کیفیت کانی های معادنی که در استهبان گمانه زنی شده اند، مناسب نبوده و فعالیت تمامی آن معادن خود به خود متوقف شده اند. برخی از پیامدهای منفی دخالت در طبیعت تودج را می توان این طور بیان کرد:

-  نابودی ذخیره گاه جنگلی اُرس (سرو کوهی)؛ این ذخیره گاه در جنوب کشور یکتا و بی نظیر است.

-  تاثیر بسیار مخرب بر گونه های گیاهان دارویی منطقه

-  ایجاد آلودگی هوا برای شهرستان و تشدید بیماری های قلبی، تنفسی و پوستی (بر اساس گُلباد دراز مدت، باد غالب منطقه ما از سمت جنوب غرب یعنی معدن به طرف شرق و شمال شرق یعنی استهبان است.)

-  گسترش شکار غیر مجاز در منطقه و تهدید گونه های جانوری مختلف

-  آلودگی محیط با زباله، چنان که الان محدوده ی معدن زباله های فراوانی دیده می شود.

-  احتمال مسدود شدن مسیر چشمه های منطقه با فعالیت هایی مانند راه سازی و انفجارهای احتمالی که انجام می شود و حتا احتمال ایجاد گسل و تخریب منابع آب زیر زمینی

-  کاهش شدید امنیت منطقه با توجه به اتفاقات گذشته در این منطقه

تعدادی از بیماری ها و ناهنجاری‌های ناشی از گرد و غبار کانی های معدنی: سیلیکوزیس، سل سیلیسی، سرطان سیلیسی،  تنگی نفس، برونشیت، کائولینوس، بیماری های قلبی، سرطان نای، سرطان کبد، سرطان ریه و ...

سنگ های گرانیتی به عنوان سنگ نما و لاشه مورد استفاده قرار می گیرد و بطور متوسط از کوارتز(۱/۱۹%)، الیگوکلاز (۲/۳۵%)، بیوتیت (۱/۸%)، موسکویت (۲/۸%) و کانی های دیگر (۱%) تشکیل شده است. گرد و غبار حاصل از سنگ های گرانیتی در معدن ورمون (آمریکا) در فاصله سال های ۱۹۵۰-۱۹۸۲ باعث مرگ ۱۵۳۲ نفر در بین ۵۴۱۴ نفر از معدنکاری شده است. علت مرگ، سرطان ریه، سل و سیلیکوزیس ذکر شده است.

و اما در مورد ایجاد شغل با راه اندازی معدن نیز بد نیست اطلاعات زیر را مرور کنیم:

"در استان سمنان بیش از 518 معدن فعال وجود دارد و حدود 4100 نفر مشغول به کارند. این در حالی ست که 60 درصد نمک کشور، 40 درصد گچ کشور، 95 درصد زئولیت کشور، 95 درصد سلستین، 15 درصد سولفات سدیم، 20 درصد کرومیت و 15 درصد زغال‌سنگ کشور از معادن سمنان تامین می شود. آمار معادن فعال کشور حدود 5445 معدن است و نزدیک به 160 هزار نفر در این معادن مشغول به کارند. یعنی هر معدن تقریبا 30 نفر!"

اگر منطقی و عاقلانه میزان هزینه و فایده ی راه اندازی این معدن را در ابعاد مختلف بسنجیم و بررسی کنیم، خواهیم دید زیان حاصل از آن با منافع کوتاه مدت برای نفرات محدود قابل مقایسه نیست. با دانستن همین چند مورد، می توان آینده بیمناکی را برای مردم استهبان متصور شد؟! چه کسی پاسخگوی این پیامدها خواهد بود؟ "بَیَلّو" بلندترین قله ی استهبان است و منطقه ای بکر، چرا باید مجوزی برای نابودیش صادر شود؟! آیا مجوزهای فله ای را که در سال های قبل صادر شده را نمی توان باطل کرد؟ مگر منابع طبیعی و جنگل های ما ملی نیست؟

کلام آخر،تودج را دریابید.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۵ آذر ۹۵ ، ۱۲:۴۶
رسول حاجی باقری

امروز و در ادامه حفاظت از تخریب خانه ی فیروزه، دو نفر از خریداران غیربومیِ متعلقات این خانه شامل درب ورودی، سنگ نگاره ها و کتیبه ورودی، پنجره ها و ... بازداشت شدند. ادامه فعالیت و ساخت و ساز در این خانه متوقف شد و یکی از مالکین خانه که اقدام به این کار کرده بود، احضار گردید. مقرر شد تا تمام تغییرات توسط مالک به حالت اولیه بازگردد. درب خانه که به جایی دیگر منتقل شده بود، برای حفاظت به میراث فرهنگی منتقل شد تا در اولین فرصت در جای اصلی خودش نصب شود.


(بازداشت دو نفر از غارتگران میراث فرهنگی)


(انتقال درب قدیمی خانه فیروزه به اداره میراث فرهنگی)


امروز و پس از خبری شدن تخریب این خانه، یکی از وراث خانه فیروزه (معینی) تماس گرفت و از پیگیری های انجام شده برای حفاظت از این خانه اعلام رضایت کرد. وی از عدم اطلاع بقیه وراث از تخریب صورت گرفته در این خانه گفت و این که اقدامات تخریبی انجام شده به دلیل عدم آگاهی یکی از وراث بوده است. ایشان ابراز کردند که وراث قصد شکایت از مسببان و اغفالگران این اقدام تخریبگرانه را دارند. در ادامه صحبت انجام شده پیشنهاداتی برای حفظ این بنای ارزشمند به ایشان ارائه گردید که پس از بررسی و قطعیت اعلام خواهد شد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ آبان ۹۵ ، ۲۲:۱۶
رسول حاجی باقری