دیده بان استهبان

بررسی و اطلاع رسانی مسایل محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی شهرستان استهبان

دیده بان استهبان

بررسی و اطلاع رسانی مسایل محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی شهرستان استهبان

بحران آب، نابودی جنگل ها، خشکیدن تالاب ها، ریزگردها و ... معضلاتی هستند که تداوم حیات اجتماعی انسان ها و هم چنین گیاهان و جانداران را با مشکلاتی بزرگ مواجه کرده است. یکی از راه های کاهش سرعت این فجایع، اطلاع رسانی و آموزش جامعه و به ویژه جوامع محلی است.
در کنار بحران های محیط زیستی، متاسفانه در حال برخورد با "بحرانی تاریخی" در حوزه ی تمدنی ایران زمین نیز هستیم.
در این تارنما خواهم کوشید تا قدمی هر چند کوچک در برابر این ناملایمات بردارم!
محتاج دعای خیرتان هستم.

۱۳ مطلب با موضوع «منابع طبیعی و آبخیزداری» ثبت شده است

 

 

برنامه کُپه‌کاری و بذرکاری در گردنه‌سبز به پایان رسید. این منطقه گونه‌های ذخایر جنگلی شامل گَوَن، اُرس(وُهل)، بادام کوهی، بنه و دیگر گونه‌های ارزشمند دارویی، خوراکی و ... را در خود می‌پروراند و دارای محدوده‌ای بسیار غنی و باارزش است. تابستان گذشته گستره پهناوری از این منطقه در آتش بی‌احتیاطی سوخت و خاکستر شد.
«گروه مردمی دیده‌بان استهبان» مجری این برنامه، با همراهی «شرکت فروآلیاژ رباط» و نظارت اداره منابع طبیعی استهبان، احیاء بیش از ۳۰۰,۰۰۰ مترمربع (۳۰هکتار) از این محدوده ارزشمند را به اتمام رساند. در این برنامه‌ی بذرکاری، چندین گونه‌ی بومی از جمله بادام کوهی، ارژن،  تنگرس و کیکم کاشته شد.
امیدواریم این اقدامات در جهت بهبود شرایط کیفی این محدوده مرتعی و جنگلی، پیامدها و تاثیرات خوبی داشته باشد.
مهم‌ترین اقدام پس از کاشت، قُرُق منطقه هست که بی‌تردید توسط اداره منابع طبیعی استهبان پیگیری و انجام خواهد شد.

گروه مردمی دیده‌بان استهبان نیز همراه و پیگیر این موضوع خواهد بود.

 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۳۰ دی ۹۹ ، ۱۸:۱۶
رسول حاجی باقری

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ خرداد ۹۶ ، ۱۱:۴۲
رسول حاجی باقری

یک خبر خوب: خوشبختانه پس از بازدید کارشناسان سازمان جنگل ها و اعلام نظر، اداره کل منابع طبیعی فارس کتبا با گسترش محدوده ی کار در معدن کوه تودج استهبان مخالفت کرد.

تبریک به تمام دوستانی که برای حفظ طبیعت استهبان و به ویژه کوه تودج همواره تلاش می کنند.


۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۵ خرداد ۹۶ ، ۱۱:۳۳
رسول حاجی باقری

بر اساس شرایط اقلیمی استهبان و هم چنین در جهت اجرای برنامه ای منسجم تر و همراه با کیفیت بیشتر نسبت به سال های گذشته، برنامه جنگلانه در نیمه اول دی ماه برگزار خواهد شد.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۸ آذر ۹۵ ، ۱۸:۲۶
رسول حاجی باقری

این ضوابط به استناد ماده 12 قانون و ماده 23 آئین نامه اجرایی مدیریت پسماندها و به منظور کاهش اثرات مخرب زیست محیطی فعالیت ها، مکان ها و تاسیسات مرتبط با پردازش و دفع پسماندهای عادی ازجمله کلیه اماکن دفن و بازیافت تهیه گردیده است.


(عکس تزئینی است.)

ماده 1 : تعاریف و اصطلاحات به کار رفته دراین ضوابط، همان تعاریف مندرج در قانون و آئین نامه اجرایی مدیریت پسماندها می باشد.

ماده 2: در انتخاب محل دفع پسماندهای عادی، باید کلیه معیارهای زیست محیطی، زمین شناسی، هیدرولوژی، هیدروژئولوژی، توپوگرافی، فیزیوگرافی، اقلیمی، خاکشناسی، مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان، حریم خطوط انتقال مواد نفتی، آب و نیرو، راه های دسترسی، مناطق جمعیتی و سایر معیارهای مندرج در این ضوابط در نظر گرفته شوند.

ماده 3: محل های دفع نباید در مسیر و حریم رودخانه های فصلی و دائمی، مسیل ها و آبراهه های منتهی به رودخانه ها واقع شوند.

ماده 4: محل های دفع بایستی خارج از محدوده سیلاب با دوره بازگشت سیل 100 ساله واقع گردد.

ماده 5: انتخاب محل های دفع در مناطقی مانند تالاب ها، باتلاق ها، مرداب ها، دریاچه ها و برکه ها و موارد مشابه ممنوع است.

تبصره: محل دفن باید حداقل یک کیلومتر از مناطق یاد شده فاصله داشته باشد.

ماده 6: محل دفع باید حداقل یک کیلومتر از آب های جاری فاصله داشته باشد.

ماده 7: محل دفع باید حداقل یک کیلومتر از سواحل شمالی و جنوبی کشور فاصله داشته باشند.

ماده 8: محل دفع نباید روی آبخوان هایی که منبع تامین آب منطقه است، انتخاب شود.

تبصره : محل های دفع نباید در فاصله کمتر از 400 متر از هر گونه چاه آب و یا در بالا دست چاه های آب شرب قرار داشته باشد.

ماده 9: محل های دفع نباید در مناطقی که به عنوان تغذیه آب های زیر زمینی محسوب می شود، واقع شود.

ماده 10 : محل دفع نباید در منطقه ای انتخاب شود که در آن، سطح آب زیرزمینی در 10 سال گذشته، در عمق کمتر از 5 متر بوده است.

تبصره : در طراحی مهندسی محل دفع، گود برداری به گونه ای صورت پذیرد که پایین ترین بخش محل دفن، با سطح آب های زیرزمینی دراز مدت منطقه حداقل 2 متر فاصله داشته باشد.

ماده 11 : محل دفع باید حداقل یک کیلومتر از سازه های هیدرولیکی فاصله داشته باشند.

ماده 12 : محل دفع نباید در شاخه های اصلی خشک یا آبی منتهی به سدها انتخاب شود.

ماده 13 : محل دفع نباید در مناطقی با احتمال بروز بهمن، سیل، رانش زمین، مناطق ناپایدار و سایر حوادث غیر مترقبه طبیعی واقع شوند.

ماده 14 : احداث مراکز دفن در دره ها و مناطقی با سنگ بستر درشت دانه و متخلخل، مخروطه افکنه،دارای پی سنگ آهکی و دولومیتی کارستی، سنگهای انحلال پذیر و گنبدهای نمکی ممنوع است.

ماده 15 : مکان دفن نباید در مسیر و حریم گسل های فعال شناخته شده و گسل های پنهان قرار داشته باشد.

ماده 16 : محل دفع باید 200 متر از محدوده های قابل پیش بینی برای خطرات زمین لرزه فاصله داشته باشد.

ماده 17 : مساحت منطقه انتخابی به عنوان محل دفن باید به اندازه ای باشد که بر اساس برآورد کمی تولید پسماند، دوره دفن حداقل 10 سال را پوشش دهد.

ماده 18 : احداث محل های دفع بر روی ذخایر معدنی ممنوع است.

ماده 19 : از نظر بادهای غالب، محل دفع نباید در بالا دست مناطق جمعیتی واقع شوند.

ماده 20 : محل دفع نباید در داخل مناطق حفاظتی تحت پوشش سازمان قرار داشته باشد.

تبصره : محل دفع باید حداقل یک کیلومتر از مناطق فوق فاصله داشته باشد.

ماده 21 : از نظر زیبایی شناختی، به گونه ای عمل شود که محل دفن از مناطق جمعیتی، راه ها، تفریح گاه ها و مانند آنها چشم انداز نداشته باشند.

ماده 22 : محل دفع باید از حریم فرودگاه های بین المللی و محلی به ترتیب 8 و 3 کیلومتر فاصله داشته باشد.

ماده 23 : برای دسترسی آسان به محل دفع پسماندها، جاده دسترسی با شرایط زیر در نظر گرفته شود:

 الف) عرض جاده دسترسی در شهرها حداقل 6 متر و در روستاها حداقل 4/5 متر باشد.

ب)حداقل ترافیک را داشته باشد.

ج) در تمام شرایط آب و هوایی فصول سال قابل استفاده باشد.

ماده 24 : فاصله جاده دسترسی تا منطقه مسکونی باید به گونه ای باشد که فعالیت های حاصل از رفت و آمد و عملیات دفع برای منطقه آلودگی صوتی ایجاد نکند.

ماده 25 : زمین های شامل مکان های باستانی و تاریخی که در فهرست آثار تاریخی-ملی قرار دارند، نباید به عنوان محل دفع انتخاب شوند و حداقل فاصله محل های دفع با مراکز تاریخی و باستانی باید 3 کیلومتر باشند.

ماده 26 : مراکز دفع باید از جاده اصلی، بزرگراه ها و آزادراه ها، حداقل 300 متر فاصله داشته باشند.

ماده 27 : محل دفع باید حداقل 1 کیلومتر با مناطق موجود یا توسعه آتی مسکونی، بیمارستانی، آموزشی، زیارتی، تجارتی و صنعتی فاصله داشته باشد.

تبصره : در محدوده حداقل 500 متری از مرز محل دفع پسماندها نباید هیچ گونه توسعه مسکونی صورت گیرد.

ماده 28 : محل های دفع باید حداقل 500 متر از خطوط انتقال نیرو، نفت و گاز فاصله داشته باشند.

ماده 29 : دفن پسماندهای ویژه، بیمارستانی و تخلیه انواع فاضلاب در محل دفن پسماندهای عادی ممنوع است.

ماده 30 : مدیریت های اجرایی پسماند حداقل 2 سال مانده به پایان زمان بسته شدن محلهای دفن موجود، با رعایت ضوابط زیست محیطی، نسبت به انتخاب و معرفی مکان جدید در قالب طرح جامع مدیریت پسماند با تایید کارگروه استانی و نظارت عالیه وزارت کشور و نیز ارائه طرح تعطیلی و بازگردانی به سازمان اقدام نمایند.

ماده 31 : سوزاندن پسماندها در فضای آزاد، در محل های دفع ممنوع است.

ماده 32 : با توجه به محدودیت های مکانی، زمین شناسی، توپوگرافی و اقلیمی در استان های شمالی کشور، کارگروه استانی مدیریت پسماند می تواند ضوابط محلی ماده های 6، 7، 10 و تبصره ماده های 5 و 8  را تعیین و جهت تصویب به شورای عالی حفاظت محیط زیست ارسال نماید.

ماده 33 : بسته شدن محل دفن باید ظرف مدت یکسال پس از توقف عملیات دفن انجام شود و پایش محل دفن باید به مدت 15 سال بعد از تعطیلی آن انجام گردد.

ماده 34 : نظارت بر حسن اجرای این ضوابط بر عهده سازمان است.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۶ مرداد ۹۵ ، ۰۰:۴۴
رسول حاجی باقری

همان طور که می دانید چند سالی است که معدن کاوی در منطقه ی "بَیَلّو" واقع در کوه های تودج استهبان شروع شده است. "بَیَلّو" بلندترین قله ی استهبان و با ارتفاع حدود 2900 متر است. مدتی پیش با شروع گمانه زنی ها برای یافتن منطقه ی مناسب، بُرش سنگ ها بر روی این قله چنان گرد و خاکی به پا کرده بود که با آتش سوزی اشتباه گرفته شد و نیروهای منابع طبیعی به منطقه اعزام گردیدند! تا به حال کیفیت کانی های معادنی که در استهبان گمانه زنی شده اند، مناسب نبوده و تمامی آن ها متوقف شده اند. پیامدهای منفی این دخالت در طبیعت را می توان این طور بیان کرد:

-    -نابودی ذخیره گاه اُرس (سرو کوهی)؛ این ذخیره گاه در جنوب کشور یکتا و بی نظیر است.

-    -تاثیر بسیار مخرب بر گونه های گیاهان دارویی منطقه

-   -ایجاد آلودگی هوا برای شهرستان و تشدید بیماری های قلبی، تنفسی و پوستی (بر اساس گُلباد دراز مدت، باد غالب منطقه از سمت معدن به طرف شهر است.)

-     -گسترش شکار غیر مجاز در منطقه و تهدید گونه های جانوری مختلف

      -آلودگی محیط، چنان که الان محدوده ی معدن زباله های فراوانی دیده می شود.

-    -احتمال مسدود شدن مسیر چشمه های منطقه با فعالیت هایی مانند راه سازی و انفجارهای احتمالی که انجام می شود و حتا احتمال ایجاد گسل و تخریب منابع آب زیر زمینی

-     -کاهش شدید امنیت منطقه با توجه به اتفاقات گذشته در این منطقه

-     -و ...


آیا با دانستن همین چند مورد، می توان آینده بیمناکی را برای مردم استهبان متصور شد؟! چه کسی پاسخگوی این پیامدها خواهد بود؟ "بَیَلّو" بلندترین قله ی استهبان است و منطقه ای بکر، چرا باید مجوزی برای نابودیش صادر شود؟! دولت مدعی محیط زیست کجاست؟ چرا مجوزهای فله ای را که در سال های قبل صادر شده، باطل نمی کنند؟ چرا در سال های قبل تنها به یک نفر 5 مجوز معدن کاوی داده می شود؟ مگر منابع طبیعی و جنگل های ما ملی نیست؟

   منطقه ی بکر و زیبای کوه تودج استهبان پتانسیل های زیادی برای ایجاد مشاغل مختلف دارد که می توان در زمانی دیگر به آن پرداخت.

    تودج را دریابید!

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۵ تیر ۹۵ ، ۰۱:۰۴
رسول حاجی باقری

جنگل و آتش

جنگل ها یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین عرصه های طبیعی در حیات کره زمین هستند که متاسفانه با سرعت بسیار زیادی توسط ما انسان ها رو به نابودی اند. یکی از مهم ترین دلایل نابودی جنگل ها "آتش سوزی" است. بروز آتش سوزی در عرصه های جنگلی در بیشتر مواقع عمدی هستند که برای تصرف این اراضی انجام می شود. در مواردی نیز به صورت غیر عمد یک بی احتیاطی فاجعه می آفریند. برای پیشگیری از این فجایع بهتر است تا حد امکان در جنگل و مراتع از ایجاد آتش دوری کنیم. اگر تصمیم گرفتیم آتشی بیفروزیم یک اجاق با عمق مناسب (20 سانتی متر) بسازیم و سنگ هایی را در پیرامون آن بچینیم. سعی شود اجاق بر روی سطوح سنگی یا بدون پوشش گیاهی ایجاد گردد. برای احتیاط بیشتر بهتر است قبل از روشن کردن آتش، پوشش علفی اطراف اجاق حذف شود. نکته مهم دیگر این که هیچ گاه "ته سیگار روشن" را بیرون نیندازیم. در پایانِ تفریح از خاموش بودن آتش اطمینان کامل داشته باشیم و سپس محل را ترک کنیم.


(آتش سوزی فاجعه بار کوه تودج استهبان، تیرماه 1392)

گفته شد که آتشسوزی یکی از رویدادهای رایج و نابودگر در جنگل هاست. تفاوت های بسیاری بین آتش سوزی در جنگل ها و آتش سوزی در شهرها وجود دارد که این تفاوت ها خود عواملی برای آسیب بیشتر به این عرصه های خدادادی هستند. اولین تفاوت وجود راه ها و خیابان ها در شهرهاست که دسترسی به محل آتش را آسان می کند. اما در کوهستان ها راه های دسترسی عمدتا مال رو و خاکی و کم عرض هستند. برای رسیدن به محل آتش سوزی در شهرها آدرسی دقیق بر اساس نام خیابان ها موجود است اما در کوهستان ها علیرغم این که بیشتر نقاط آن دارای نام است ولی بدون حضور فردی بومی و آشنا به منطقه، دسترسی آسانی نخواهیم داشت. عدم وجود آدرس دقیق، باعث افزایش خطر برای افراد می شود. چنان که بارها افراد در کوهستان گُم شده اند و مشکلی بر مشکلات دیگر افزوده گشته است. خطراتی مانند گزش یا حمله حیوانات وحشی، پرت شدن از صخره ها و سقوط در پرتگاه ها در تاریکی شب، در کوهستان ها اجتناب ناپذیر است. دسترسی به آب و کمک های امدادی در شهر بسیار سهل تر از کوهستان است. همان گونه که همه می دانیم حمل ملزومات و وسایل اطفاء حریق مثل آب، آتش کوب، بیل، منبع نوری، فلکسی بگ و ... در کوهستان، نیرو و توان زیادی را افراد می گیرد اما در شهر این مشکلات وجود ندارد. تجربه نشان داده است افرادی که برای اطفاء آتش به کوهستان می روند باید حداقل تجهیزات و وسایلی با خود به همراه داشته باشند. این وسایل شامل موارد زیر می شود: آب شُرب کافی، هد لامپ، مقداری غذا و مواد انرژی زا، سوت، کفش مناسب، تلفن همراه، بیل با دسته کوتاه، ارّه و لباس مناسب.

بر اساس تجارب سال های گذشته، یادآوری چند نکته ضروری است:

- مهم ترین عاملی که می تواند خسارات را به حداقل برساند وجود یک "کمیته بحران" قوی در شهرستان است. اگر این کمیته تقویت گردد، دیگر شاهد فجایعی مثل آتش سوزیجنگل های کوه تودج در تیرماه سال 1392 نبودیم. آن سال دو مدیر ضعیف (فرماندار وقت و رییس اداره منابع طبیعی وقت) گستره وسیعی از سرمایه های ملی را به نابودی کشاندند. در آن واقعه حدود 2000 هکتار از بهترین اراضی جنگلی ایرانی-تورانی کشور دود شد و به هوا رفت.

- وجود وسایل نقلیه ی آماده و مناسب از دیگر ملزومات برای رساندن سریع افراد به منطقه آتش و اطفاء سریع حریق است. تامین وسایل نقلیه با کمک ادارات مختلف امکان پذیر است. بسیاری از مسئولان ادارات با اطلاع از وقوع یک آتش سوزی بلادرنگ از تمامی پرسنل و امکانات تحت امر خود برای پیشگیری از یک فاجعه همیشه یاریگر بوده اند و آتش سوزی بسیار سریع خاموش شده است.

- وجود یک سامانه ی پیام رسانی که بانک اطلاعاتی از مسئولان و افراد متقاضی کمک در آن ذخیره شده باشد.

- تهیه برخی ملزومات توسط ادارات مختلف از جمله: تعدادی کفش و لباس مناسب (به این دلیل که کفش و لباس افراد معمولا آسیب می بیند و دیگر مایل به همکاری نخواهند بود.)، بیلچه (منظور بیلچه های کوهنوردی چند کاره ای هست که بسیار سبک و مقاومند و در عین حال کارایی بالایی دارند.)، چند عدد بیسیم، قطب نما، کوله پشتی و ... . تمام این وسایل پس از خاموش شدن آتش برگردانده خواهد شد.

- تهیه ماشین های حمل آب مخصوص اطفاء حریق برای نقاط کوهستانی، این ماشین ها با داشتن پمپ های بسیار قوی می توانند آب را تا فاصله ای دور پمپاژ نمایند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۹ خرداد ۹۵ ، ۰۳:۲۸
رسول حاجی باقری

برای اولین بار در استان فارس، ایجاد خط آتش بُر به وسیله ی شعله افکن انجام می شود. این کار به دلیل صعب العبور بودن محل ذخیره گاه اُرس (جنگل های اُرس - وُهل - در کوه تودج استهبان) و عدم امکان ایجاد آتش بُر به وسیله ی تراکتور، با این وسیله انجام می گردد. اجرای این طرح چند روزی است شروع شده است و حدودا یک هفته به طول خواهد انجامید.

دست مریزاد به پرسنل زحمتکش اداره منابع طبیعی استهبان


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۳ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۱:۰۳
رسول حاجی باقری
قُرُق به معنی جایی را خلوت کردن و مانع ورود دیگران شدن است. متاسفانه به دلایل مختلف در بسیاری از مراتع و جنگل های استهبان این امر رعایت نمی شود. نمی توان از زحمات ادارات متولی و همراه مانند منابع طبیعی و محیط زیست چشم پوشی کرد ولی سطح انتظارات بیشتر از این است. اراضی ملی، جنگل ها، مراتع و ... جزئی از انفال است و باید به درستی حفاظت گردند.
کجای کار را اشتباه کرده ایم و کجای مسیر را به بیراهه زده ایم؟
درصد زیادی از بذرهای کاشته شده در طرح جنگلانه سبز شده اند اما ممکن است نهال های نورسته، به دلایل مختلفی مثل بارش های کم و گرمای شدید تابستان، چرای دام و ... فرجام غم انگیزی داشته باشند!

عکس ها مربوط به امروز (جمعه 3 اردیبهشت 95) است.


(چرای دام دقیقا در نقطه ی بذرکاری شده در طرح جنگلانه 94!)

(چرای دام در منطقه ی بذرکاری شده در طرح جنگلانه 93!)


(چرای بی وقفه دام ها در مراتع و جنگل های کوه تودج)


۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۳:۱۷
رسول حاجی باقری

توسط اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استهبان انجام شده است:

"در سال جاری 15 خودرو در حال حمل گیاهان دارویی توقیف و بیش از 20 نفر تا کنون بازداشت شده اند."

با وجود کمبود نیرو و امکانات و هم چنین گستردگی حوزه ی حفاظتی، تلاش های این اداره قابل تقدیر است. هر چند جای امیدواریست اما باید تلاش بیشتری برای حفاظت از سرمایه های ملی انجام گیرد. امروز دوستی می گفت هفته قبل سری به "چابهاره" در کوه تودج زدم. هر سال برای برداشت "لیس" و "جاشیر" به این منطقه می آمدیم و چند کیلویی از این سبزیجات را برای مصرف شخصی می بردیم. اما امسال دریغ از یک بوته جاشیر!

برداشت های بی رویه  و چرای بی وقفه و مداوم دام ها، تمام مراتع را در مسیر نابودی قرار داده است. تعداد زیاد دام و طولانی بودن زمان حضور سالانه آنها در منطقه و عدم اجرای طرح های احیاء کافی، عواملی هستند که نابودی مراتع و جنگل های منطقه را تسریع کرده است.

دام هایی که در مناطق قشلاقی مثل "کُرپنبه ای" حضور دارند، قانونا تا اوایل اردیبهشت ماه حق استفاده و بهره برداری از مراتع را دارند. این یعنی دام ها اجازه دارند در فصل رویش گیاهان هر بلایی که خواستند بر سر مراتع بیاورند! انتخاب این زمان (از مهرماه تا حدود 10 اردیبهشت) برای مناطق قشلاقی شاید برای چند دهه پیش مناسب بوده است. چرا که بهار عملا در آن منطقه ی مرتفع از اواسط اردیبهشت شروع می شده اما در حال حاضر اقلیم تغییر کرده و بهار در اسفند رخ می دهد. احتمالا یکی از راهکارهایی که می توان برای مدیریت چرای منطقه انجام داد، تغییر در این تاریخ است. امید است بتوان کاری برای حفاظت بهتر انجام داد و در عین حال طرح های مرتع داری نیز به قوت خود باقی بماند.

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۹ فروردين ۹۵ ، ۲۳:۰۴
رسول حاجی باقری