نشست زمین در استهبان - فارس

جزئیات نشست زمین در مناطقی از فارس

یکی از مسائلی که در اثر برداشت بی‌رویه آب زیرزمینی اتفاق می‌افتد نشست زمین (land subsidence) است. نتیجه مدیریت غلط منابع آبی و پیامدهای ناگوار آن به‌ویژه حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز هر روز آشکارتر می‌شود؛ وقتی بی‌هیچ ضابطه و معیاری چاه عمیق و نیمه‌عمیق حفر می‌شود تا کشاورزی ناپایدار توسعه یابد، آبخوان‌ها خالی می‌شود، سطح آب‌های زیرزمینی پایین می‌رود و در نتیجه ۲۳۰دشت حاصلخیز کشور دچار بحران می‌شود.

فیلم و توضیحات پروفسور عزت ا... رئیسی را در اینجا ببینید و بشنوید.

عملکرد مجلس نهم

نگاهی به عملکرد زیست‌محیطی مجلس نهم، مصوبه‌هایی که نمک به زخم محیط زیست پاشیدند. 

جامعه > محیط زیست - بررسی عملکرد نمایندگان دوره نهم مجلس در حوزه محیط زیست نشان می دهد این تصمیمات گاه به ضرر محیط زیست و گاه قدمی برای بهبود آن بوده است.

طهورا شهبازی: فرصت نمایندگان  رو به اتمام است. شمارش معکوس بهارستان نشینان نهمین دوره مجلس شروع شده. نمایندگان مجلس نهم که عملکردشان از اواخر دولت قبل به اوایل دولت فعلی گره خورده  در این ۴سال لایحه هایی به تصویب رساندند گاه مثبت گاه منفی.

بررسی عملکرد این نمایندگان در حوزه های مختلف نتایج متفاوتی دارد؛ محیط زیست یکی از حوزه هاست  که از جهات مختلف تحت تاثیر تصمیمات بهارستان نشینان قرار گرفته. نماینده های دور نهم مجلس طی ۴سال فعالیت خود در حوزه محیط زیست در کل ۱۶ لایحه به تصویب رساندند که ۶ مصوبه زخم محیط زیست را درمان و ۱۰ مصوبه نمک به زخم محیط زیست پاشیده است.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین؛ تعاملات مجلس با محیط زیست اما به مصوبه ها ختم نشد و در مواردی انتقادات طیف خاصی از نمایندگان از ریاست سازمان محیط زیست گلوی محیط زیست ایران را فشار می داد.

طرح هایی مانند تحقیق و تفحص از سازمان حفاظت محیط زیست، ادغام سازمان حفاظت محیط زیست با سازمان جنگل ها،مراتع و آبخیزداری، حذف بودجه گردو غبار (با وجود فشار به معصومه ابتکار برای مقابله با ریزگردها) و جمع آوری امضا برای احداث جاده در جنگل ابر از جمله طرح های ناکام مجلس برای تصویب بود.

از طرف دیگر در حال حاضر لایحه های ضروری برای بهبود وضعیت حال حاضر محیط زیست همچنان در حال رفت و آمد در مجلس است. لایحه های هوای پاک، لایحه ارزیابی زیست‌محیطی، لایحه خاک و لایحه حفاظت از تالاب و دریاچه‌های ایران در حالی دستور کار مجلس قرار دارد که در این رابطه ابتکار روز گذشته گفت:«امیدواریم مجلس قبل از ورود به بحث بودجه به آن رسیدگی کند.»

جدول های زیر عملکرد نمایندگان مجلس نهم در حوزه محیط زیست را نشان می دهد؛

جدول شماره یک؛ مصوباتی که نتیجه‌ای علیه محیط زیست داشتند

ردیف	نام طرح	تاثیرات  بر محیط زیست
1	لایحه قانون جامع منابع طبیعی	برای متجاوزانی که تا سال65 عرصه‌های منابع طبیعی را اشغال کرده و اکنون در تصرف دارند سند مالکیت صادر خواهد شد ضمن آنکه برای فرصت‌طلبان و سودجویانی که طی سال‌های 65 تا 89‌ عرصه‌های منابع طبیعی را به‌صورت غیرقانونی متصرف شده‌اند سند اجاره 99‌ساله صادر می‌شود. بدیهی است که چنین ماده‌ای نه‌تنها باعث صیانت و حفاظت نمی‌شود بلکه روحیه واگذاری زمین و تجاوز به عرصه‌های طبیعی را تشویق می‌کند.
2	جرم زدایی و قضازدایی	افزایش جرایم و تشدید تخلفات محیط زیستی و در نهایت باعث پیشروی بحران‌های کنونی و بروز معضل‌های جدید در این حیطه می شود . در موضوع های شکار و صید، نحوه جلوگیری از آلودگی هوا، حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع، قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی و ده‌ها قانون دیگر مجازات حبس و جزای نقدی اگرچه به صورت ناکافی اما دیده شده است.
3	لغو محدودیت استقرار صنایع	هر کس می‌تواند در خارج از حریم شهرها و روستاها و در هر نقطه‌ای که دلش خواست گلخانه،‌ دامداری،‌ مرغداری، ‌مزارع پرورش ماهی و سایر واحدهای تولیدی ‌کشاورزی و صنعتی و معدنی راه بیندازد. این مجوز زمینه تخریب وسیع منابع طبیعی، جنگل ها و زمین های کشاورزی را فراهم می‌کند که بسیاری از کارشناسان را نگران کرده است. در نهایت بازگذاشتن دست زمین خواران برای تصرف زمین های روستایی. همچنین باعث راه یافتن فاضلاب های صنعتی و معدنی در زیست گاه های انسانی و حساس می شود.
4	تغییر قانون مجازات قاچاق اسلحه	زمینه را برای افرادی که سلاح غیرمجاز شکاری دارند، فراهم کرد تا مجوز قانونی بگیرند. با تصویب این قانون، بازار سلاح قاچاق داغ شد و همه دنبال سلاح قاچاق ارزان قیمت بودند. با این مصوبه آمار قابل توجهی بر حجم سلاح شکاری افزوده شد.
5	کاهش ۳۵درصدی اعتبارات سازمان	کاهش اعتبارات سازمان حفاظت محیط زیست ضربه ای بزرگ به بدنه این سازمان وارد آورده و دست سازمان را برای پیشبرد عملیات های بزرگ و جلوگیری از تخریب های گسترده محیط زیست بسته است.
6	سدسازی با رویکرد بهره برداری از منابع آب کشور	ایستا بودن آب، کمبود آب سفره های زیر زمینی، آبخیز داری، خشک شدن قنات ها و آب بندان ها؛ ساختن سدهای متعدد همچنین تشدید کننده چشمه های ریزگردها است.
7	حذف بودجه ۶۰میلیاردی مقابله با ریزگردها که در آخر به تصویب رسید	افزایش ریزگردها و عدم اعتبارات کافی برای مقابله با زمینه های ایجاد گردو غبار
8	بهره برداری از معادن در مناطق حفاظت شده که توسط علی لاریجانی ملغی اعلام شد	از بین رفتن حیات‌وحش موجود در درون مناطق چهارگانه محیط زیست و عدم امنیت جانی و روانی آنها، از بین رفتن پوشش گیاهی مناطق حفاظت شده
9	فروش پارک پردیسان	واگذاری پارک پردیسان به شهرداری و از بین رفتن طبیعت وسیع آن که زیستگاه جانوران زیادی نیز هست.
10	انحلال شورای عالی محیط زیست	نابودی دریاچه پریشان، خشک شدن دریاچه ارومیه، از سرگرفته شدن احداث کنارگذر تالاب انزلی، عبور جاده از جنگل ابر و جنگل ارسباران، احداث جاده در جنگل گلستان، خشک شدن زاینده رود و بی آبی کارون، برنامه فروش آشوراده و احداث پتروشیمی در گلستان و گیلان تنها نمونه هایی از تاثیر لغو این شورا بر محیط زیست بوده.

جدول شماره دو؛ مصوبات زیست محیطی

ردیف	نام طرح	تاثیرات  بر محیط زیست
۱	الحاق دولت به پروتکل کنوانسیون پیشگیری از آلودگی های دریایی ناشی از تخلیه پسماند و سایر مواد آلاینده	در این پروتکل، تمام شناورهایی که در دریاها و آب های دولت های عضو، تردد می کنند موظف به جلوگیری از تخلیه پسماند خود در آب های منطقه هستند. این پروتکل نقش موثری در پیگیری و پیشگیری از آلودگی های ناشی از شناورها خواهد داشت.
۲	پروتکل حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی های ناشی از منابع و فعالیت های مستقر در خشکی	۵۰ درصد آلودگی های سواحل و آب های زیرزمینی، منشاء خشکی دارد و از این رو تصویب این پروتکل نقش بسزایی در ایجاد تعامل برای جلوگیری از آلودگی با منشاء خشکی و آثار بسیار مخرب آن بر اکوسیستم خزر که ناشی از فعالیت های صنعتی و رهاسازی پساب های شهری، کشاورزی، صنعتی و نفتی است، خواهد داشت.
۳	موافقت نامه همکاری در مورد آب و هوا شناسی دریای خزر	باتوجه به اهمیت کنوانسیون چهارچوب حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر (کنوانسیون تهران) به عنوان یکی از ساز و کارهای توسعه همکاری های منطقه ای بین طرفها شناخته شده است. با تأکید بر ضرورت ایجاد و توسعه سامانه منطقه ای برای دستیابی به اطلاعات آب و هواشناسی در دریای خزر و تبادل آن به منظور تسهیل در حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در منطقه
۴	کنوانسیون میناماتا در مورد کنترل آلودگی ناشی از جیوه	به دلیل اثرگذاری بسیار مخرب آلودگی های جیوه بر سلامت اکوسیستم و محیط زیست، این لایحه به تصویب مجلس رسید. جیوه از طریق دستگاه تنفسی جذب شده و به معده و روده آسیب می رساند. همچنین وجود آن در هوا خطرناک است.
۵	لایحه توسعه انرژی های تجدید پذیر	گامی مؤثر در افزایش مصرف این نوع انرژی ها و حفاظت از محیط زیست شهری است. ‏ کاهش آلودگی هوا و جلوگیری از تغییرات اقلیمی. کاهش وابستگی به نفت، حفظ محیط زیست و در نهایت منجر به توسعه پایدار می شود.
۶	اصلاح کنوانسیون بازل در خصوص کنترل انتقال برون مرزی مواد زائد و زیان بخش و دفع آن ها	طبق این لایحه، از انتقال مواد زائد از کشوری به کشور دیگر جلوگیری و از انتشار آلودگی پیشگیری می شود

لینک خبر

محیط زیست ایران زمین را دریابیم!

به کجا میرویم؟

نخستین چیزی که برای بقای نسل ما انسان ها ضروری به نظر می‌رسد، محیطی سالم و بی‌خطر برای زندگی است. در طول تاریخ، انسا ن ها همیشه به واسطه ی حس آینده نگری خود، مکان هایی را برای زندگی برگزیده اند که با کم ترین خطرات مواجه باشند. کوهپایه ها، دشت‌ها، سواحل دریاها و حاشیه رودخانه‌ها از جمله این مکان ها به شمار می‌روند. بیشتر تمدن های بشری مانند میان رودان، جیرفت، مصر، یونان و ... نیز در همین مکان های امن تشکیل شده اند. در تمام دوران عمر انسان ها، با توجه به وابستگی های غیر قابل اجتناب بشر به محیط پیرامون و علیرغم استفاده های فراوان بشر از طبیعت، همواره نوعی توازن بین انسان و طبیعت برقرار بوده است. به تعبیری می توان گفت که ارتباط انسان با محیط اطراف، رابطه ای دو سویه بوده است. اما با توسعه شهرنشینی و پیدایش فن آوری های نو، متاسفانه این رابطه روز به روز به سمت یک طرفه شدن پیش رفته است و بشر تنها به فکر دستیابی به منافع خود، آن هم با شدت و رویه ای کنترل نشده، بوده است. انسانی که خود را اشرف آفریده های پروردگار می نامد و روزگاری دوستی واقعی برای محیط زیست بود، هم اکنون به بزرگترین تهدید و دشمن برای محیط زیست تبدیل شده است. قطع بی‌رویه درختان و نابودی جنگل ها، آلودگی آب‌ها، فرسایش خاک، خشکاندن تالاب ها و رودخانه ها، آلوده کردن زمین با کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات و .... همه و همه نشان از یک جدال و رویارویی ابلهانه دارد. فرجام این نبرد نابرابر همواره پیروزی طبیعت است و گریزی هم از آن نیست. وقوع سیل ها، ریزگزدها، سونامی ها، طوفان های نابودگر و ... پاسخی از سوی طبیعت است. «ما تنها یک زمین داریم» یک شعار فانتزی یا مناسبتی نیست. ما واقعا یک خانه داریم و آن هم زمین است. شاید تاب و تحمل زمین رو به پایان است، زوال زمین، زوال ماست.

کشور ما شاید کامل ترین قوانین را در حوزه محیط زیست دارا باشد اما چرا این قوانین در برابر ساز و کارهای عمرانی و اقتصادی، بسیار ناکارآمد دیده می شوند؟! تعداد دام های کشور پنج برابر توان مراتع ماست. بسیاری از دشت های کشور با تراز منفی آب مواجهند و با این روند امکان نابودی همیشگی مخازن زیر زمینی آب در این دشت ها دور از انتظار نیست. جنگل های هیرکانی (شمال) قدیمی ترین پوشش جنگلی کره زمین است و در عین حال رتبه ی ما در نابودی جنگل ها رتبه ششم جهانی ست. در نابودی حیات وحش رتبه اول جهانی را یدک می کشیم به گونه ای که در چهل سال گذشته حدود نود درصد حیات وحش خود را از بین برده ایم. ایران در بیابان زایی، فرسایش خاک و ... دارای رتبه های تک رقمی در دنیاست و این ها نشانه های خوبی نیستند. با این روند در آینده ای نه چندان دور، با ایرانی خشک و خالی از حیات فعلی مواجهیم. عربستان یا ترکمنستان شاید نمونه های خوبی برای درک این وضعیت اسفبار احتمالی باشند.

از هر منظر که به موضوع بنگریم، در تمام حوزه های دینی، علمی، اجتماعی، سیاسی و ... بر حفاظت و پیشگیری از تخریب محیط زیست تاکید شده است. از پیامبر اکرم (ص) روایت شده است: «از زمین حفاظت کنید به درستی که آن مادر شماست.» جهان هستی بر پایه نظمی خاص بنیان گرفته است و تمامی آفریده ها در تعامل و تعادل با یکدیگر، بر خود و بر تمامی کائنات تاثیر گذارند. پس هر گونه تخریب و تغییر و دستکاری در این نظم خداوندی می تواند بر تمامی موجودات به ویژه انسان تاثیر گذار باشد.

دنیای امروزی ما که آن را عصر ارتباطات و فن آوری می دانیم با سرعتی غیر قابل کنترل در حال پیشروی ست. برای این پیشرفت و توسعه هزینه های زیادی پرداخته ایم و هم چنان نیز می پردازیم. متاسفانه در کشورهایی در حال توسعه همانند ایران، این هزینه ها بسیار زیاد است و اصولا محیط زیست قربانی اصلی این توسعه ی ناپایدار و نامتوازن است. صدور مجوزهای اکتشاف معادن و نفت، توسعه تاسیسات بزرگ صنعتی، جاده سازی های غیر اصولی، صدور بی رویه مجوز حفر چاه و.... همگی به قیمت نابودی محیط زیست تمام می شود. عدم پایبندی به آمایش سرزمین و برنامه ریزی های کلان، بدون توجه به توسعه پایدار، نتایجی وحشتناک در پی دارد. استانی کم آب مانند فارس برای رسیدن به مقام اول تولید گندم، تبدیل به دومین استان از نظر تراز منفی آب می شود، دریاچه ها و تالاب های بسیاری را از دست می دهد، سالانه صدها و هزارها هکتار بر وسعت بیابان های خود می افزاید که باعث ایجاد ریزگردهای نابودگر شده اند و ...

در سال های گذشته مدیریت ناکارآمد کشور در حوزه محیط زیست، توانی برای کاهش سرعت نابودی طبیعت ایران نداشت و در برهه ای از زمان، حتا با اذعان به این که محیط زیست سد راه توسعه ی کشور است، شتاب این نابودی را افزایش داده بود. به نظر می رسد برای تغییر وضعیت محیط زیست آسیب دیده ایران، باید تغییراتی بنیادین را در برنامه ریزی های کلان کشور ایجاد نمود. با نگاهی به وضعیت و موقعیت کنونی محیط زیست ایران بر اساس رتبه بندی های جهانی، جدی ترین رویکرد پیش رو باید تغییر نگرش مسئولان و تصمیم گیران در رده های مختلف مدیریتی کشور باشد. تا زمانی که رئیس یک دولت محیط زیست را سد راه توسعه بداند و یا یک نماینده مجلس محیط زیست را "محیط ایست" بخواند، قطعا به نتیجه ای نخواهیم رسید. باید افرادی در سطوح مختلف مدیریتی کشور انتخاب شوند که درک و نگرشی درست و واقعی به محیط زیست داشته باشند. اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران صراحتاً "فعالیت های تخریب کننده محیط زیست که غیر قابل جبران باشد را ممنوع ساخته است"، باید از خود پرسید که چرا تا به حال و تا این حد نسبت به نابودی طبیعت بی تفاوت بوده ایم؟!

نقش دولت بسیار اساسی و تاثیرگذار است. دولت باید سیستم قضایی و قوانین کشور را برای ایجاد ضمانت اجرایی مناسب در برخورد با تخریبگران محیط زیست و منابع طبیعی اصلاح کند. هم چنان که باید ارگان های نظارتی کشور را نیز تقویت نماید، لازم است که در برنامه های کلان اقتصادی و توسعه ای خود، زمینه را برای گسترش صنایع سبز همانند "گردشگری" مهیا کرده و وابستگی اقتصاد کشور را از سوخت های فسیلی به سمت فن آوری های دانش بنیان، کاهش دهد. برنامه ریزی برای تغییر الگوی زندگی در جامعه با لحاظ نمودن مولفه ای به نام محیط زیست و ایجاد یک فرهنگ باارزش بسیار کار ساز خواهد بود. برای نیل به این هدف، باید آموزش از مدارس ابتدایی تا دانشگاه ها و نیز ساخت برنامه های آموزشی مختلف در رسانه های قدرتمند تلویزیون، رادیو و ... مد نظر باشد. با این کار وزارتخانه های مختلفی درگیر این موضوع مهم خواهند شد. از طرف دیگر دولت باید با توجه به روند جهانی تخریب محیط زیست، روابط و همکاری های منطقه ای و بین المللی خود را گسترش دهد تا برای دستیابی به اهداف کلان توسعه پایدار، بتواند گام هایی استوارتر بردارد. علاوه بر این دولت موظف است و باید از نهادهای مدنی فعال در حوزه محیط زیست کشور حمایت نماید.

خوشبختانه یکی از شعارهای اصلی دولت تدبیر و امید، توجه به محیط زیست بود و تا به امروز گام هایی هر چند کوچک برداشته شده است. بی تردید انتقاداتی به بسیاری از اقدامات و کوتاهی ها وارد است، اما باید امیدوارانه منتظر تغییراتی اساسی برای احقاق مطالبات اصلی در حوزه محیط زیست بود. هنر و تاثیرگذاری سازمان های مردم نهاد کشور این جا می تواند نمودار گردد. مثال آن را در "ستاد مردمی نجات آشوراده" دیدیم. این ستاد شامل بیش از 130 تشکل زیست محیطی از سراسر کشور می باشد که با مدیریت و برنامه ریزی یکپارچه توانست سد راه برنامه ای مخرب گردد که ارزیابی زیست محیطی دقیقی در آن لحاظ نشده بود. از سویی دیگر ورود دو تن از نمایندگان سمن های محیط زیستی کشور در شورای تدوین برنامه ششم توسعه کشور، نشان از نگرش مناسب دولت به سمن ها دارد. سازمان های مردم نهاد کشور باید این فرصت تاریخی را مغتنم شمرند و قدرتمندانه برای تاثیرگذاری مناسب در این حوزه تلاش نمایند. ضلع سوم این مثلث مردم هستند که در کنار دولت و سمن ها نقش آفرینی خواهند نمود. بررسی ها نشان داده است که هر زمان افراد یک جامعه فرصتی برای ابراز نظرات و اندیشه های خود داشته باشند، ایده ها و ابداعات فکری زیبایی می آفرینند و مسئولیت پذیر تر از گذشته خواهند بود. این بدان معناست که با ایجاد فرصت هایی مناسب می توان افراد جامعه را در این حوزه وارد نمود و از توان، تخصص، ایده ها، پیشنهادات و راهکارهای آن ها در جهت بهبود وضعیت نابسامان محیط زیست بهره برد.

امید است که هر سه ضلع این مثلث، قدر این فرصت بدانند و نقش خود را به بهترین وجه ممکن ایفا کنند.

مرگ بر هیچ کس                         درود بر زندگی