12 اسفند روز جهانی حیات وحش
بر اساس پیشنهاد ارائه شده در شانزدهمین نشست متعهدین
کنوانسیون منع تجارت جهانی گونه های در معرض خطر انقراض (سایتیس)، در سال ۲۰۱۳ به سازمان ملل متحد، این سازمان طی نشست عمومی خود در تاریخ ۲۰ دسامبر ۲۰۱۳، روز سوم ماه مارس (۱۲ اسفند) مصادف با تاریخ پذیرش کنوانسیون
سایتیس در سال ۱۹۷۳ را به عنوان روز جهانی حیات وحش معرفی کرده
است. در اعلامیه صادره
از سوی این کنوانسیون از کشورها خواسته شده تا براساس اهمیت گونه های مختلف گیاهی و
جانوری اقداماتی را برای افزایش آگاهی عمومی و معرفی این روز به انجام برسانند.
تنوع یا غنای گونه‌‌ای، شبکه‌ای از همه موجودات
زنده، اعم از گیاهی و جانوری است و انواع جانوران، گیاهان و موجودات تک سلولی را در
بر می گیرد. گونه ها علاوه بر آنکه نیازهای ضروری و اولیه انسانها نظیر خوراک، پوشاک
، مسکن و دارو را فراهم می آورد، می‌توانند بر سلامت و شادابی روح و جسم، رونق اقتصادی
و پیشرفت روزافزون جامعه بشری و پایداری محیط زیست جهان نقش داشته باشد.
امروزه دیگر مفاهیمی چون سلاح و تجهیزات
نظامی، حرف آخر را در تامین امنیت ملی نمی‌زنند و در دنیایی که کشورها برای دسترسی
به منابعی چون آب در تقابل با یکدیگر هستند، ابعاد و ارزش‌های مهم تنوع‌زیستی را نمی‌توان
نادیده گرفت. از طرفی دیگر تنوع
زیستی، میراث ارزشمندی است که بشر آن را از نسل‌های قبل به امانت گرفته است و باید
به نسل‌های بعد بسپارد و حفاظت از آن، ریشه در اخلاق، فرهنگ و اعتقادات ملت‌ها دارد.
نحوه برخورد انسان با محیط زیست، رابطه نزدیکی با فرهنگ و ارزش‌های اخلاقی در ادیان
و جوامع گوناگون دارد. در بیشتر مذاهب، از جمله دین اسلام احترام به طبیعت و حفاظت از گونه‌های
زیستی موجود در آن، مورد توجه و جزء تعالیم دینی محسوب می‌شود. این امر در فرهنگ‌های
بومی و جوامع پایبند به اعتقادات سنتی نیز مورد توجه قرار دارد.
متاسفانه امروزه به دلیل بدرفتاری انسان با طبیعت
پیرامون خود، روند انقراض گونه‌های زیستی با سرعت نگران کننده‌ای افزایش یافته است
و با حذف هر گونه جانوری از چرخه طبیعت و از دست رفتن نقش او در پایداری محیط زیست،
کره خاکی یک قدم به سوی نابودی پیش خواهد رفت.
فهرست گونه های جانوری مهره
دار در معرض خطر انقراض کشور ایران در ۲۰۱۳
رده پستانداران:
منقرض شده (EX) : شیر ایرانی (در ایران) و ببر مازندرن
بحرانی (CR) : یوزپلنگ آسیایی
در معرض خطر انقراض (EN) : نهنگ آبی، گوزن زرد ایرانی، گورخر آسیایی،
فک خزر، نهنگ باله ای
آسیب پذیر (VU) : کل و بز، آهو، خفاش انگشت دراز، قوچ و
میش ارمنی، نهنگ اسپرم، خفاش نعل اسبی، خرس سیاه آسیایی ، زرده پر، پورپویز بی باله،
گاو دریایی، آهوی کوهی
رده پرندگان:
بحرانی (CR) : دال پشت سفید، درنای سیبری، گیلانشاه خالدار،
خروس کولی دشتی
در معرض خطر انقراض (EN) : سسک خوزی، عروس غاز، بالابان، اسکوتر بال
سفید، کرکس مصری، اردک سرسفید
آسیب پذیر (VU) : غاز پیشانی سفید کوچک، عقاب خالدار بزرگ
(عقاب تالابی)، عقاب شاهی، تلیله بزرگ، هوبره، اردک دم دراز، فاخته خاوری، عقاب دریایی
پالاس، اردک مرمری، میش مرغ، پلیکان پا خاکستری، باکلان گلو سیاه، زردپره سینه زرد، گیلانشاه شرقی، آب شکاف
خزندگان:
بحرانی (CR) : ارمیاس پلسکه، لاک پشت پوزه عقابی، افعی
خالدار
در معرض خطر انقراض (EN) : لاک‌پشت سبز، افعی لطیفی، لاک‌پشت فراتی،
لاک‌پشت سرخ
آسیب پذیر (VU) : تمساح مردابی (گاندو)، لاک‌پشت زیتونی
رایدلی، لاک‌پشت پشت چرمی، افعی زنجانی، آگامای
وزغی ایرانی، سوسمار خاردم مصری، لاک‌پشت مهمیزدار، لاک‌پشت آسیایی، افعی البرزی
دوزیستان:
بحرانی (CR) : سمندر لرستانی، سمندر کردستانی، سمندر
کوهستانی گرگان
آسیب پذیر (VU) : سمندر کوهستانی آذربایجان
ماهیان آب های داخلی:
بحرانی (CR) : تاس ماهی روس، ماهی شیپ، تاس ماهی ایران،
ازون برون، فیل ماهی
آسیب پذیر (VU) : ماهی کپور وحشی (خزر)، کپور ماهی کورغار، سس ماهی خزری، سس ماهی بزرگ، سگ ماهی کورغار
منبع: دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران
