کتیبه ی یادشده در اسفندماه 1390 از داخل مسجد ساباط به سرقت رفت. تا به حال پیگیری های انجام شده برای یافتن این کتیبه توسط اداره میراث فرهنگی به جایی نرسیده است! به هر روی با همت دکتر شیخ الحکمایی (مسئول کتابخانه و بخش کتیبه ها و اسناد موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران) متن کتیبه خوانده شد. کتیبه سنگ قبری متعلق به جوانی به نام "ابی فتح پسر ابی منصور" بوده است که در سال 498 ه ق وفات یافته است.
در ادامه متن ارسالی دکتر عمادالدین شیخ الحکمایی را عینا تقدیم می کنم:
(این مطلب در آخرین شماره مجله بخارا -شماره 107- به چاپ رسیده است.)
گور نبشته مسجد ساباط استهبان
(به خط کوفی و تاریخ 498 ق)
عمادالدین شیخ الحکمایی
(موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران)
شادروان ایرج افشار در یادداشت 1441 پاره های ایران شناسی تصویر و قرائت کتیبه ای زیبا از سده پنجم شهر استهبان فارس را منتشر کرده بودند. متن آ کتیبه با یک اصلاحیه (تبدیل ابی الحاجب به الحاجب) به شرح زیر است:
هذا قبر کلاف بنت بلویه بن الحاجب توفیت فی ماه دی سنه خمس و ثمانین و اربع مائه. رحمهاالله و نور قبرها.
به واسطه جستجو در باب کتیبه مسجد سنگی استهبان، خبر سرقت کتیبه ای کوفی در سال 1390 شمسی از مسجد ساباط (مسجد عباس) در سایت خبرگزاری میراث فرهنگی، توجهم را جلب کرد. تصویر ارائه شده در سایت واضح نبود اما نشان از اهمیت و قدمت آن داشت. با پرسش از جنابان حکمت و آل ابراهیم استهباناتی، سراغ گزارشگر و عکاس کتیبه، آقای رسول حاجی باقری را گرفتم. پس از تماس، ایشان از سر لطف تصویری بهتر برایم ارسال کردند. برای روشن تر شدن جزئیات کتیبه، تصویر را طراحی کردم. آنچه در ادامه می اید، متن بازخوانی شده، ترجمه فارسی و طرح کتیبه و تنها تصویر موجود از اصل کتیبه است که نظر به اهمیت تاریخی، فرهنگی و هنری این دست کتیبه های کهن، تقدیم علاقه مندان می گردد.
متن کتیبه:
االهم یا خیر الغافرین! اغفر للشّاب السعید، / ابی الفتح بن ابی منصور / بن ابی الفتح، و نوّر قبر/ه! مات فی یوم الثلثا، روز هرمز من ماه آبان سنه ثمان و
تسعین و اربع مائه.
ترجمه:
ای بهترین آمرزندگان. ببخش بر جوان سعادتمند، ابی فتح پسر ابی منصور پسر ابی فتح، و گورش را نورانی کن! در گذشت در سه شنبه، روز هرمز در ماه آبان
سال چهارصد و نود وهشت.
نکته قابل توجه در این متن نوشته شدن کلمات " روز هرمز و ماه آبان" به زبان فارسی در متن عربی است. از این دست کاربردها به خصوص کاربرد کلمه "ماه" البته پیشتر نیز در کتیبه های کوفی این دوران فارس دیده شده است. "روز هرمز" در منابع، بیشتر به صورت "هورمزد" (نخستین روز هر برج) به کار رفته است. ه رچند در تصویر موجود متیبه، این کلمه کمی ناواضح است.
نمونه دیگری از این دست، کاربرد در چند کتیبه مربوط به کازرون دیده شده است. از جمله کتیبه ای به تاریخ سال پانصد هجری و عبارت "ماه شهریر، روز انیران" (نک: شیخ الحکمایی، عمادالدین، «کتیبه های کوفی کازرون(بخش آخر)»، وقف میراث جاویدان، تابستان 1374 - شماره 10.ص 120- 129.
این نمونه ها نشان از کاربرد مکتوب گاهنگاری کهن ایرانی، دست کم تا قرن ششم هجری در ناحیه فارس دارد.
