حفاظت از مراتع

توسط اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استهبان انجام شده است：

"در سال جاری 15 خودرو در حال حمل گیاهان دارویی توقیف و بیش از 20 نفر تا کنون بازداشت شده اند."

با وجود کمبود نیرو و امکانات و هم چنین گستردگی حوزه ی حفاظتی، تلاش های این اداره قابل تقدیر است. هر چند جای امیدواریست اما باید تلاش بیشتری برای حفاظت از سرمایه های ملی انجام گیرد. امروز دوستی می گفت هفته قبل سری به "چابهاره" در کوه تودج زدم. هر سال برای برداشت "لیس" و "جاشیر" به این منطقه می آمدیم و چند کیلویی از این سبزیجات را برای مصرف شخصی می بردیم. اما امسال دریغ از یک بوته جاشیر!

برداشت های بی رویه  و چرای بی وقفه و مداوم دام ها، تمام مراتع را در مسیر نابودی قرار داده است. تعداد زیاد دام و طولانی بودن زمان حضور سالانه آنها در منطقه و عدم اجرای طرح های احیاء کافی، عواملی هستند که نابودی مراتع و جنگل های منطقه را تسریع کرده است.

دام هایی که در مناطق قشلاقی مثل "کُرپنبه ای" حضور دارند، قانونا تا اوایل اردیبهشت ماه حق استفاده و بهره برداری از مراتع را دارند. این یعنی دام ها اجازه دارند در فصل رویش گیاهان هر بلایی که خواستند بر سر مراتع بیاورند! انتخاب این زمان (از مهرماه تا حدود 10 اردیبهشت) برای مناطق قشلاقی شاید برای چند دهه پیش مناسب بوده است. چرا که بهار عملا در آن منطقه ی مرتفع از اواسط اردیبهشت شروع می شده اما در حال حاضر اقلیم تغییر کرده و بهار در اسفند رخ می دهد. احتمالا یکی از راهکارهایی که می توان برای مدیریت چرای منطقه انجام داد، تغییر در این تاریخ است. امید است بتوان کاری برای حفاظت بهتر انجام داد و در عین حال طرح های مرتع داری نیز به قوت خود باقی بماند.

تولد بذرهای جنگلانه در استهبان

جوانه های امید

فرصتی دست داد تا سری به محل کاشت بذرها در برنامه ی جنگلانه ی امسال بزنم. نتیجه شگفت انگیز است! در چندین نقطه ی بازدید بیش از 80 درصد بذرها جوانه زده و سر از خاک درآورده اند که جای خوشحالی بسیار است. همین جا از همه شرکت کنندگان و مسولان شهرستان که در برگزاری برنامه مشارکت داشتند تشکر می کنم. اگر بتوان برای گیاهان نورسته بانکت ساخت، (بانکت：مانعی عمود بر شیب دامنه و در مسیر آب برای جمع آوری روان آب ها) احتمال ماندگاری آنها بیشتر خواهد شد. (در صورت بارش باران و قرق مناسب!)

نکته ی تاسف برانگیز، حضور و عبور بیش از 5 گله ی گوسفند در آن منطقه بود. (در کمتر از 5 ساعتی که در منطقه بودم.) هم اکنون فصل جوانه زدن درختان، درختچه ها و تمامی گیاهان دیگر است. دام هایی که عمدتا هم بز هستند، به هیچ گیاهی رحم نخواهند کرد که البته اقتضای طبیعت شان است. اما آیا دامداران این را درک نمی کنند؟! این عزیزان بر اساس اجاره نامه مرتع داری باید در امر احیاء مراتع هم مشارکت داشته باشند، آیا چنین است؟ دام ها حتا به باغات مردم هم رحم نکرده و نمی کنند و این موضوع جدال های بسیاری را در منطقه آفریده است.

کاش می شد حضور دام ها را بر اساس ضابطه و قانون کنترل کرد و فرصت تنفس و زادآوری را به طبیعت کوه تودج داد.

اگر دیر عمل کنیم بازنده ماییم نه طبیعت!

ما و جنگل ها

جنگل ها، ریه های زمین

جنگل (forest) به بخشی از زمین گفته می‌شود که از درخت و درختچه و گیاهان علفی پوشیده شده و بین گیاهان و جانوران آن، اشتراک زیستی به وجود آمده است. جنگل یک اکوسیستم است بدین معنی که یک محیط پویا و نظام مند است و کم و زیاد شدن هر یک از اجزاء تشکیل دهنده ی آن، تعادل آن را بر هم خواهد زد. ایران با مساحت ۱۶۴،۸۱۹،۵۰۰ هکتار دارای 134،307،839 هکتار منابع طبیعی (8/82 درصد مساحت کشور) شامل 3/14 میلیون هکتار جنگل (8/8 درصد مساحت کشور)، 2،665،067 هکتار بیشه‌زار و درختچه‌زار (6/1 درصد)، 7/84 میلیون هکتار مرتع (3/52 درصد)، 6/32 میلیون هکتار بیابان (1/20 درصد) می باشد و 2/33 میلیون هکتار دیگر را زمین‌های کشاورزی و شهرها و غیره تشکیل می‌دهد.

استان فارس مقام نخست را از نظر وسعت جنگل ها در کشور داراست و حدود 2/2 میلیون هکتار از عرصه های ملی فارس را جنگل های سرسبز پوشانده است که تقریبا 9/17 درصد از مساحت استان را تشکیل می دهد. بر اساس ماده یکم تصویب نامه قانون ملی شدن جنگل های کشور مصوب 27/10/1341 هیئت وزیران، "از تاریخ تصویب این قانون عرضه و اعیانی کلیه جنگل‌ها و مراتع و بیشه‌های طبیعی و اراضی جنگلی کشور جزء اموال عمومی محسوب و متعلق به دولت است ولو این که قبل از این تاریخ افراد آن را متصرف شده و سند مالکیت گرفته باشند." جنگل ها تصفیه کننده ی طبیعی هوا و تامین کننده ی اکسیژن هستند، منایع آب زیرزمینی را تقویت می کنند، گرد و غبار را از هوا می گیرند، از آلودگی صوتی می کاهند، هوا را تعدیل و تلطیف می کنند، محصولات مختلفی تولید می کنند، از فرسایش خاک جلوگیری می کنند، سیلاب ها را کنترل می کنند و ...

بی شک حفاظت و نگهداری جنگل ها یک وظیفه ی عمومی است و کلیه ی افراد جامعه باید از این نعمت خدادادی بطور جدی محافظت نمایند. زیرا دولت ها به تنهایی و بدون مشارکت آحاد مختلف مردم قادر نخواهند بود تا از این سرمایه ملی محافظت نمایند.