جنگل و آتش
جنگل ها یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین عرصه های طبیعی در حیات کره زمین هستند که متاسفانه با سرعت بسیار زیادی توسط ما انسان ها رو به نابودی اند. یکی از مهم ترین دلایل نابودی جنگل ها "آتش سوزی" است. بروز آتش سوزی در عرصه های جنگلی در بیشتر مواقع عمدی هستند که برای تصرف این اراضی انجام می شود. در مواردی نیز به صورت غیر عمد یک بی احتیاطی فاجعه می آفریند. برای پیشگیری از این فجایع بهتر است تا حد امکان در جنگل و مراتع از ایجاد آتش دوری کنیم. اگر تصمیم گرفتیم آتشی بیفروزیم یک اجاق با عمق مناسب (20 سانتی متر) بسازیم و سنگ هایی را در پیرامون آن بچینیم. سعی شود اجاق بر روی سطوح سنگی یا بدون پوشش گیاهی ایجاد گردد. برای احتیاط بیشتر بهتر است قبل از روشن کردن آتش، پوشش علفی اطراف اجاق حذف شود. نکته مهم دیگر این که هیچ گاه "ته سیگار روشن" را بیرون نیندازیم. در پایانِ تفریح از خاموش بودن آتش اطمینان کامل داشته باشیم و سپس محل را ترک کنیم.
(آتش سوزی فاجعه بار کوه تودج استهبان، تیرماه 1392)
گفته شد که آتشسوزی یکی از رویدادهای رایج و نابودگر در جنگل هاست. تفاوت های بسیاری بین آتش سوزی در جنگل ها و آتش سوزی در شهرها وجود دارد که این تفاوت ها خود عواملی برای آسیب بیشتر به این عرصه های خدادادی هستند. اولین تفاوت وجود راه ها و خیابان ها در شهرهاست که دسترسی به محل آتش را آسان می کند. اما در کوهستان ها راه های دسترسی عمدتا مال رو و خاکی و کم عرض هستند. برای رسیدن به محل آتش سوزی در شهرها آدرسی دقیق بر اساس نام خیابان ها موجود است اما در کوهستان ها علیرغم این که بیشتر نقاط آن دارای نام است ولی بدون حضور فردی بومی و آشنا به منطقه، دسترسی آسانی نخواهیم داشت. عدم وجود آدرس دقیق، باعث افزایش خطر برای افراد می شود. چنان که بارها افراد در کوهستان گُم شده اند و مشکلی بر مشکلات دیگر افزوده گشته است. خطراتی مانند گزش یا حمله حیوانات وحشی، پرت شدن از صخره ها و سقوط در پرتگاه ها در تاریکی شب، در کوهستان ها اجتناب ناپذیر است. دسترسی به آب و کمک های امدادی در شهر بسیار سهل تر از کوهستان است. همان گونه که همه می دانیم حمل ملزومات و وسایل اطفاء حریق مثل آب، آتش کوب، بیل، منبع نوری، فلکسی بگ و ... در کوهستان، نیرو و توان زیادی را افراد می گیرد اما در شهر این مشکلات وجود ندارد. تجربه نشان داده است افرادی که برای اطفاء آتش به کوهستان می روند باید حداقل تجهیزات و وسایلی با خود به همراه داشته باشند. این وسایل شامل موارد زیر می شود: آب شُرب کافی، هد لامپ، مقداری غذا و مواد انرژی زا، سوت، کفش مناسب، تلفن همراه، بیل با دسته کوتاه، ارّه و لباس مناسب.
بر اساس تجارب سال های گذشته، یادآوری چند نکته ضروری است:
- مهم ترین عاملی که می تواند خسارات را به حداقل برساند وجود یک "کمیته بحران" قوی در شهرستان است. اگر این کمیته تقویت گردد، دیگر شاهد فجایعی مثل آتش سوزیجنگل های کوه تودج در تیرماه سال 1392 نبودیم. آن سال دو مدیر ضعیف (فرماندار وقت و رییس اداره منابع طبیعی وقت) گستره وسیعی از سرمایه های ملی را به نابودی کشاندند. در آن واقعه حدود 2000 هکتار از بهترین اراضی جنگلی ایرانی-تورانی کشور دود شد و به هوا رفت.
- وجود وسایل نقلیه ی آماده و مناسب از دیگر ملزومات برای رساندن سریع افراد به منطقه آتش و اطفاء سریع حریق است. تامین وسایل نقلیه با کمک ادارات مختلف امکان پذیر است. بسیاری از مسئولان ادارات با اطلاع از وقوع یک آتش سوزی بلادرنگ از تمامی پرسنل و امکانات تحت امر خود برای پیشگیری از یک فاجعه همیشه یاریگر بوده اند و آتش سوزی بسیار سریع خاموش شده است.
- وجود یک سامانه ی پیام رسانی که بانک اطلاعاتی از مسئولان و افراد متقاضی کمک در آن ذخیره شده باشد.
- تهیه برخی ملزومات توسط ادارات مختلف از جمله: تعدادی کفش و لباس مناسب (به این دلیل که کفش و لباس افراد معمولا آسیب می بیند و دیگر مایل به همکاری نخواهند بود.)، بیلچه (منظور بیلچه های کوهنوردی چند کاره ای هست که بسیار سبک و مقاومند و در عین حال کارایی بالایی دارند.)، چند عدد بیسیم، قطب نما، کوله پشتی و ... . تمام این وسایل پس از خاموش شدن آتش برگردانده خواهد شد.
- تهیه ماشین های حمل آب مخصوص اطفاء حریق برای نقاط کوهستانی، این ماشین ها با داشتن پمپ های بسیار قوی می توانند آب را تا فاصله ای دور پمپاژ نمایند.
