سرنوشت مدارس محیط زیستی چه خواهد بود؟

نامه به وزیر آموزش و پرورش

 

 

 

جناب آقای دکتر فانی

وزیر محترم آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران

 

با سلام و آرزوی بهروزی

احتراما پیرو اقدام بسیار ارزشمند آن وزارتخانه در دوازدهم اسفند ۱۳۹۲، که منجر به امضای یکی از مهم ترین تفاهم‌نامه‌ های محیط زیستی کشور فی مابین وزارت آموزش و پرورش و سازمان حفاظت محیط زیست گردید. مقرر شد تا بیش از ۵۶ هزار معلم آموزش و پرورش از آموزش‌های محیط زیستی برخوردار شده و مدارس محیط زیستی در سرارسر کشور راه‌اندازی شوند. با این وجود و شگفتا که پس از نزدیک به ۲۰ ماه از آن تاریخ، نه‌تنها همچنان آن وزارتخانه در برابر راه‌اندازی مدارس محیط زیستی آشکارا مقاومت می‌کند، بلکه حتی حاضر به اجرای اولین مصوبه شورای عالی محیط زیست در دولت تدبیر و امید مبنی بر تأسیس دفتر محیط زیست در آن وزارتخانه هم نیست. این درحالیست که مقام معظم رهبری در نشست با فعالین محیط زیست در هفدهم اسفند ماه ۱۳۹۳ ضمن صدور دستورات مهمی در زمینه فرهنگ سازی و پاسداشت محیط زیست در دستگاهها، از مردم درخواست نمودند که نسبت به ارزیابی عملکرد محیط زیستی دستگاههای دولتی اقدام نمایند. در این راستا شبکه های استانی سازمانهای مردم نهاد منابع طبیعی و محیط زیستی کشور در راستای نقش نظارتی خود از جنابعالی درخواست دارد نسبت به اجرای تفاهمات و مصوبات محیط زیستی آن وزارتخانه دستورات لازم را مبذول فرمایید.

پیشاپیش از حسن همکاری جنابعالی کمال تشکر را دارد.

شبکه های استانی سازمانهای مردم نهاد منابع طبیعی و محیط زیستی کشور

 

رونوشت:

- دفتر مقام معظم رهبری ضمن سپاس فراوان از رهنمودهای تاریخی و ارزشمند حضرتعالی در ۱۷ اسفند ۱۳۹۳ و به جهت استحضار

- سرکار خانم دکتر ابتکار ....

- سازمانهای مردم نهاد منابع طبیعی و محیط زیستی کشور جهت استحضار

کودک و محیط زیست

چگونه کودکان را به محیط زیست علاقه مند کنیم؟

چگونه می توانیم کودکان را از نخستین دوران زندگی به طبیعت علاقه مند کنیم و آن ها را نسبت به سرنوشت محیط زیست حساس و مسئول بارآوریم؟

۱.کودک تان را به طبیعت ببرید.

کودک خردسال به موقعیت‌هایی نیاز دارد تا طبیعت را کند و کاو و با آن احساس نزدیکی و علاقه کند. او برای دست زدن، لمس کردن، دیدن و بوییدن فرصت می‌خواهد. اگر در شهر زندگی می‌کنید راه‌های زیادی برای کمک به کودک تان وجود دارد تا طبیعت را تجربه کند. حتی تغییر فصل و هوا می‌تواند فرصتی باشد تا والدین حس شگفتی کودکان را نسبت به محیط طبیعی پرورش دهند. در باغ‌های گیاه‌شناسی یا پارک‌های محلی به پیک‌نیک بروید. مقداری بذر بخرید و رشد آن‌ها را در گلدانی لبه پنجره تماشا کنید. قطعه‌ای از باغچه را در اختیار کودک تان قرار دهید تا از آن مراقبت کند. یک مزرعه کرم خاکی یا توده کمپوست راه بیاندازید.

۲.با فرزندتان هم‌فکری کنید تا برای محیط زیست کار مفیدی انجام دهد.

می‌توانید فرزندتان را به اقدام کردن تشویق کنید و به او اطمینان دهید که کوچک ترین اقدامش بر محیط زیست تاثیر می‌گذارد. همچنین اقدامات مفید والدین برای محیط زیست می‌تواند برای کودک بسیار آموزنده باشد.

۳.به دل‌مشغولی‌های فرزندان تان درباره محیط زیست گوش کنید.

ذهن بسیاری از کودکان ممکن است درگیر تغییر آب و هوا و مشکلات زیست محیطی دیگر باشد و نیاز به کمک داشته باشند تا بفهمند اطراف شان چه می‌گذرد. ابتدا خوب به پرسش ها یا حرف‌های شان گوش کنید و ببینید آیا اطلاعات می‌خواهند یا پرسش شان حاکی از نگرانی درباره مشکلات زیست محیطی است. به پرسش ها و نظرات بی‌مقدمه کودک تان به دقت گوش کنید. خودتان را جای کودک بگذارید تا حرفش را بفهمید.

۴.بگذارید کودکان تان احساسات و افکارشان را با شما در میان بگذارد.

کودکان نیاز دارند که احساسات و افکارشان را به بزرگ ترهای شان ابراز کنند. بهتر است به آن‌ها بفهمانید که احساس خشم، نا‌امیدی، نگرانی، غم، ناتوانی یا افسردگی درباره مشکلات زیست محیطی منطقی است. کودکان خردسال نمی‌توانند احساسات پیچیده را به راحتی یا به طور مستقیم بیان کنند. والدین می‌توانند در بازی‌ها، نقاشی‌ها، صحبت‌های بی‌مقدمه‌ و رفتار آن‌ها رد احساسات شان را بگیرند. این را بدانید که کودکان ممکن است احساساتی را نشان دهند که با آن چه در حقیقت حس می‌کنند متفاوت باشد. به عنوان مثال هنگامی که کودک احساس نگرانی، تردید یا ناامنی می‌کند ممکن است تندخو یا نا آرام شود. به دنبال تغییراتی در رفتار کودک تان (مثلا در بازی‌ها، نقاشی‌ها یا رؤیاهایش) بگردید که نشان می‌دهند موضوعی او را آزار می‌دهد. گاهی صحبت کردن به طور غیر مستقیم، مثلا از قول یک اسباب‌بازی یا عروسک برای کودکان آسان‌تر است. این طور سؤال کنید: "امروز حالت چطوره سیاوش؟"

۵.بر این که کودک تان چه اندازه در جریان گزارش‌های رسانه‌ای مربوط به مشکلات زیست محیطی قرار می گیرد نظارت کنید.

تجربه کودکان از مشاهده تصاویر در رسانه‌ها به طور چشمگیری بر طرز تفکر، رفتار و احساس آن‌ها نسبت به جهان و واقعیت‌های اجتماعی تاثیرگذار است. والدین باید مسئولیت آن چه را که فرزندان شان تماشا می‌کنند یا گوش می‌کنند، به عهده بگیرند. درک این نکته برای خردسالان دشوار است که رویدادهای خبری قرار نیست برای آن‌‌ها نیز رخ بدهد. بهتر این است که هنگام حضور کودکان در اتاق به اخبار گوش نکنید. شاید کودک مطالبی از بچه‌های دیگر شنیده باشد و از شما درباره تغییر آب و هوا و مشکلات زیست محیطی دیگر پرسش کند، اما لازم نیست برای "آموزش آن‌ها" اخبار را به ایشان نشان دهید.

۶.به کودکان‌تان اطمینان و امیدواری بدهید.

به کودکان‌تان اطمینان دهید که میلیون‌ها انسان در سرتاسر جهان برای حل مشکلات زیست محیطی و حفظ زمین در حال گفت و گو و اقدام هستند. انسان‌های بسیاری زندگی‌شان را وقف پژوهش در مورد شیوه‌های بهسازی زمین کرده‌اند و بسیاری دیگر عضو حرکت‌های محلی و جهانی برای حفظ محیط زیست هستند. به کودک تان اطمینان دهید که وظیفه شما حفظ سلامت آن‌هاست و نباید از این بابت نگران باشند. کودک تان را زیاد در آغوش بگیرید. وقت بیشتری را مثلا قبل از خواب، هنگام مرتب کردن تخت‌شان با آن‌ها بگذرانید. روال همیشگی امور را حفظ کنید تا کودک احساس امنیت کند. به آن‌ها اطمینان دهید که خانه‌شان مکان امنی است.

برگردان: پرشان تشکر

سوگواره ای برای بختگان

ما خفتگان تاریخ لقب خواهیم گرفت!*

 

همواره یاد گرفته ایم که تا بیمار نشده ایم به درمان فکر نکنیم و احتمالاً اعتقادی هم به پیشگیری قبل از درمان نداریم. از سال ها پیش تاکنون کارشناسان در مورد خشکاندن بختگان و حفر چاه های بی رویه در حاشیه اش گفتند و نوشتند، اما گوشی نشنید و چشمی ندید! هم اکنون می بینیم که هشدارهای کارشناسان درست بود و متاسفانه بختگان خشک شد ولی باز هم دریغ از توجهی اندک! هنوز فکر می کنیم این خشکی و خشکسالی همانند خشکسالی های گذشته هست، اما نیست! تا زمانی که طبیعت را عامل خشکسالی بدانیم و تنها دست به دامان خدا شویم، کاری از پیش نخواهیم برد. خدا کمک و خیر و برکتش را در حرکت و تلاش ما قرار داده است. بد نیست بدانیم مایی که خود را خلیفئ الله می دانیم، تنها عامل نابودی بختگانیم و نه خشکسالی! هنوز برای جبران خساراتی که وارد نموده ایم در تردیدیم، هنوز با دیدن این آسیب هایی که بر پیکره طبیعت وارد نموده ایم، منتظر معجزه ای تازه از خداییم و باز تلاشی نمی کنیم!
به نظر می رسد که در موقعیت زمانی کنونی، بیشتر توجه مردم به سمت بهبود وضعیت معیشتی خود باشد تا دیگر مسائل و بی شک حق دارند. بیشتر افراد جامعه برای رسیدن به یک زندگی معمولی توام با امنیت اقتصادی در تلاشند. شاید از منظرگاه برخی، توجه به مسائلی همچون «محیط زیست» به مثابه یک ژست فانتزی قلمداد گردد و این از ناآگاهی سرچشمه می گیرد. اگر کمی آموزش های مدنی در زندگی ما گنجانده شده بود، ما کودکان دیروز، بزرگسالان بی توجه امروز نبودیم! به فردی که برای درآمد بیشتر حاضر است چندین هکتار جنگل و مرتع را نابود کند، یا به کسی که برای تفریح جان حیوانات دیگر را می گیرد، یا به آن مردمی که با حفر چاه های متعدد، تالابی را به خشکی می کشانند، یا به آن مسئولی که با هر دلیل و توجیهی حاضر است در مرگ تالابی نیمه جان شریک شود و... چه باید گفت؟!
تالاب های فارس یکی بعد از دیگری خشکانده شدند و کسی را هم غمی نیست! پریشان، مهارلو، کافتر، بختگان... بختگان را دریابید. چندی است که پیکر بی رمق بختگان میدانی برای بازی های سیاسی عده ای شده است. قرار است راهی چهار بانده را از پارک ملی بختگان بگذرانند که فقط منجر به نابودی بختگان و به تبع آن شهرهای اطراف خواهد شد. آقایان مسئول، شما در برابر خداوند، مردم و وجدانتان چه پاسخی دارید! یکی در تلاش برای ساخت جاده و دیگرانی در سکوت...!

 

    بختگان را قربانی جدال های سیاسی خود نکنید. محیط زیست کشور ما دیگر رمقی ندارد که بخواهد در برابر این گونه بازی ها مقاومت نماید. ساخت جاده ای که میلیاردها تومان از سرمایه ملی را خواهد بلعید، منطقی نیست. اگر اتصال کارخانه فولاد نی ریز به مرکز کشور را بهانه قرار داده اید، پس چندین جاده موجود چه فایده ای دارند؟! باید از شما پرسید که: جاده نی ریز - آباده - تشک برای چیست؟ جاده نی ریز - استهبان چه فایده ای دارد؟ (این جاده زمانی استانداردترین جاده کشور بود.) جاده نی ریز – خیر – شیراز را دیده اید؟ آیا ساخت این همه جاده ضرورت داشته است؟ آیا نمی توان یکی از راه های موجود را ارتقا داد؟
سرکار خانم ابتکار، آیا شما هم بختگان را فراموش کرده اید؟! جاده ای که از دل پناهگاه حیات وحش بختگان و پارک ملی بختگان می گذرد نابودگر است، چرا اقدامی نمی کنید؟ آیا فقط خشکی ارومیه یا زاینده رود تبعات در پی دارد؟ بختگان از مهم ترین دریاچه های جهان و نه تنها ایران به شمار می رود. با خشکاندنش زمینه برای دست اندازی بر پیکر بی جانش مهیا شده است. حیات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... چندین شهرستان حاشیه اش در خطر زوال است. با سکوت خود بختگان را قربانی جدال های سیاسی نکنید. تالاب بی زبان منتظرانه چشم به دهان شما دوخته است تا دستور توقف جاده سازی را صادر کنید. منتظرش نگذارید، بختگان دیگر رمقی ندارد!!!

*انتشار در روزنامه ایران28/8/1393

لینک: http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3062563

روز استهبان

به بهانه هفتم مهرماه، روز استهبان

 

برای شمس استهبانی که نام استهبان با  نامش گره خورده است:

دُمبال فرصت و مـُــرصت نبودی                       ابَـــــــدا دُمبال شـُـهرت نبودی

تو خُ گُی والاّ بی حرمت نبودی

می چُکید شعر دَمِ رو از قلمُت                       قربون دیـــزی گوشت و کلمُت

                                                                                                                        (محمد ثالثی)

 

سد و پیامدهایش

سدهای زیادی در حال مطالعه یا ساخت هستند!!!

دلایل اصلی خشک شدن بختگان:

سد سازی در بالا دست دریاچه و گسترش زراعت

حفر چاه های فراوان در حاشیه دریاچه و گسترش باغداری

(سهم خشک سالی آنقدر ناچیز است که شاید بتوان از آن چشم پوشی کرد.)

اعتراض به ساخت تنگ سرخ

نامه به ریاست جمهوری اسلامی ایران:

 

 

ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران

جناب آقای دکتر حسن روحانی

 

باسلام

احتراما به پیوست نتایج مطالعات کارشناسان و اظهار نظر نهایی آنان در خصوص احداث سد تنگ سرخ واقع در استان فارس، شهر شیراز و تایید آن توسط نمایندگان شبکه های سازمان های مردم نهاد محیط زیستی سراسر کشور ایفاد می‌گردد.

خواهشمند است با عنایت به درخواست فعالین جوامع مدنی محیط زیست کشور، که به پیوست آمده است، دستورات لازم را در خصوص توقف احداث سد تنگ سرخ صادر فرمایید.

 سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیستی سراسر کشور به همراه نخبگان علمی و کارشناسان صاحب نظر پیگیری‌کننده‌ی این درخواست پیشاپیش از حضرت‌عالی کمال تشکر و قدردانی را نموده و امیدوارند با برداشته شدن این گام در راستای تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی که امید است همواره سرلوحه‌ی فعالیت‌های دولت تدبیر امید باشد شاهد سرافرازی و صلابت کشور عزیزمان باشیم.

 

 

نامه تحلیلی اعتراض بیش از 90 انجمن زیست محیطی کشور به ساخت سد تنگ سرخ در شیراز:

 

به نام خدا

از ســرگذشـت پیشینــیان پنــد گیــریـد، پیش از آن که شما عبرت دیگران شوید.

موضوع: هشدار در خصوص ساخت سد تنگ سرخ شیراز

آنچه امروز به عنوان بحران محیط زیست با جنبه‌هایی چون خشک شدن تالاب‌ها، هجوم ریزگردها، آلودگی‌های کشنده گازهای سمی؛ تخریب طبیعت و... خود را با شدیدترین حالت ممکن نشان می‌دهد، پی‌آمد چند دهه بی‌توجهی به ابتدایی‌ترین آموزه‌های زیستن در کنار طبیعت بوده است. تفکری که نیاز‌های بوم شناسی را نه یک ضرورت و امر حیاتی، بلکه خواسته‌ی لوکس طرفداران محیط زیست انگاشته و با هر حربه‌ای سعی در متهم کردن و منزوی ساختن صداهایی داشته که این نیازها را فریاد زده‌اند. از میان صدها آسیب وارده به طبیعت مظلوم این سرزمین، سه نمونه بارز و جدیدترین آن‌ها؛ خشکیدن دریاچه ارومیه، هجوم کشنده ریزگردها به خطه شهید پرور خوزستان و شور شدن دریاچه سد گتوند در حد شوری دریاهای آزاد، است. این‌ها دست‌آوردهای متخصصان و مدیرانی است که به عمد یا به سهو نصیحت دلسوزان محیط زیست را نشنیده، به بیراهه رفته و افزون بر تهدید سلامتی مردم، زیان‌های هزاران میلیاردی به طبیعت و منافع آن‌ها وارد کرده‌اند.

اکنون پس از آزمون و خطا‌های فراوان، در دیار شیراز، پایتخت فکر و فرهنگ سرزمین کهن، یکی دیگر از این دست تصمیم‌های متضاد با طبیعت در حال رخ‌دادن است. علی رغم مخالفت سازمان محیط زیست، سدی به نام "تنگ سرخ" در محدوده‌ی شهری پر جمعیت( حدو 5/1 میلیون نفر) بر سازندی از جنس مارن و گچ، و در نزدیکی گسل فعال سبزه پوشان با همکاری متولیان شهر و با تایید تعدادی از متخصصان آب، در حال گذراندن مراحل اولیه اجرایی است. مجریان سد، برای دست‌یابی به هدف اصلی آن(مهار سیلاب رودخانه خشک شیراز)، سازه‌ای را پیشنهاد کرده‌اند که برای انتخابش ابتدایی‌ترین اصل مهندسی آب و خاک(آزمون گزینه‌های مختلف با معیار‌های اقتصادی، فنی، اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی و سپس انتخاب گزینه برتر) را انجام نداده‌اند. آن‌ها از ابتدا با اتکا بر بازدید‌های زمینی، تنها یک گزینه یعنی ایده بنای سد را در دستور کار قرار داده‌اند.

حوزه‌ی آبخیز این سد یکی از منابع اصلی تامین آب تالاب مهارلو واقع در حاشیه شرقی شیراز است. با احداث این سد و مصرف آب آن برای ایجاد مراکز تفرجگاهی پیرامون(که از هم اکنون اراضی آن با قیمت‌های گزاف در حال خرید و فروش است)، گلوی نیمه مرطوب دریاچه مهارلو فشرده‌تر می‌شود. به این ترتیب، نیمه جانی که برای این تالاب باقی مانده از آن ستانده می‌شود.

آگاه باشیم که تمام طرح‌های سد‌سازی در حوضه‌های بالادست دریاچه‌هایی چون ارومیه و بختگان-طشک که امروز یکی از مشکلات اصلی کشور است، با تایید متخصصان مطرح آب کشور بنا شده‌اند. اما، امروز هیچ‌یک از آن‌ها نه تنها حاضر به پذیرش مسوولیت امضای خود نیستند، بلکه به نوعی مدعی نیز می‌باشند. از روز پیدایش تفکر ایجاد سد تنگ سرخ، گروهی از متخصصان آب و خاک استان و کشور به دلایلی که در پی می‌آید اثرات منفی ساخت سد را بیشتر از آثار مثبت آن می‌دانند. آن‌ها با استناد به برخی پژوهش‌ها و نظر برخی اساتید از جمله آقایان دکتر سید آهنگ کوثر، دکتر قدرت‌اله فرهودی، دکتر مجید اسدی و... به این جمع‌بندی رسیده‌اند که ساخت این سد نه تنها به نفع مصالح عمومی نیست، بلکه  در کوتاه مدت و دراز مدت منافع عمومی، جان و مال مردم را تهدید می‌کند. دلسوزان محیط زیست که به هر زبانی نادرست بودن این سازه را فریاد کرده‌اند، جوابی جز تهدید، بی پاسخی و دعوت به دادسرا نشنیده‌اند.

آیا زمان آن نرسیده است که زبان طبیعت را بفهمیم و کفاره‌هایی را که از بی توجهی به طبیعت در حال پرداخت هستیم به یاد آوریم و یک بار هم که شده واقعه را قبل از وقوع علاج کنیم؟ (الم یان للذین امنوا ان تخشع قلوبهم لذکرا...)

مهمترین دلایل مخالفان این سد را در چند فراز مشخص زیر می‌توان خلاصه کرد:

-         نزدیکی محل بنای سد به گسل‌ها به ویژه گسل سبزه پوشان و خطر شکست سد در اثر زمین لرزه که حیات ساکنان یک و نیم میلیون نفری شیراز را تهدید می‌کند. به این مسئله باید حرکت کوه  دراک را نیز افزود.

-         حتی اگر احتمال خرابی ناخواسته (طبیعی) را صفر که فرضی محال است، بپذیریم، امکان تخریب مصنوعی سد احداث شده بر فراز یکی از مهمترین کلان‌شهرهای کشور وجود دارد. دشمنان دد صفتی چون رژیم صهیونیستی و تروریست‌های تکفیری (دشمنان آشکار نظام مقدس جمهوری اسلامی) که به معاهدات جهانی (معاهده IHL ممنوعیت تخریب سدها) پایبند نیستند، با احداث این سد راهی ساده وکم هزینه برای تخریبی وسیع خواهند یافت. پرتاب بمب‌هایی بسیار ابتدایی  (بمب بشکه‌ای) به درون مخزن و پشت دیواره دو سد آلمان در جنگ جهانی دوم و تخریب آنها تجربیات تلخی را به جای گذاشته‌است. 

-         گریز آب از دریاچه و آبدار کردن لایه‌های مارنی اطراف که سبب ایجاد توده‌های گلی در سیلاب‌ها و مدفون کردن مناطق مسکونی اطراف خواهد بود.

-         بالا آمدن سطح سفره آب زیرزمینی در اراضی پایین دست سد(مناطق مسکونی دشت شیراز)؛

-         کاهش قابل توجه آب ورودی به تالاب مهارلو که تنها منبع آب آن سیلاب‌هایی است که قرار است با احداث این بنا بخش بزرگی از آن در دریاچه سد ذخیره شود. این موضوع سبب خشکی مداوم دریاچه و تبدیل آن به یک منشا ریزگرد فعال شده و شهرهای شیراز، سروستان و روستاهای اطراف آن را تهدید می‌کند.

-         رسوب دهی فراوان اراضی حوضه سد که سبب پر شدن مخزن آن در کوتاه مدت می‌گردد.

مخالفان بنای سد براین باورند که برای مهار سیل رودخانه خشک شیراز روش‌های مدیریتی و زیستی سازگار با محیط زیست فراوانند. نمونه‌ای از آن در سر شاخه نهر‌اعظم در کلستان (30 کیلو‌متری غرب شیراز) به وسیله اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس انجام شده که در سطح ملی نیز الگو است. بر اساس پژوهش‌های انجام شده با اجرای این طرح، از سال 1385 با اصلاح کاربری اراضی و به کمک مردم، نه تنها از روان‌آب برای تولید کشاورزی (بادام، انگور و انجیر دیم) استفاده شده، بلکه به میزان چشمگیری از شدت سیل کاسته شده است.

نگذارید سد تنگ سرخ را بسازند.

 

انجمن ها و گروه های حامی:

1 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان فارس

2 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان اصفهان

3 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان همدان

4 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان مرکزی

5 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان بوشهر

6 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان چهار محال و بختیاری

7 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان تهران

8 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان مازندران

9 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان کرمانشاه

10 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان هرمزگان

11 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان اردبیل

12 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان البرز

13 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان قم

14 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان زنجان

15 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان سیستان و بلوچستان

16 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی

17 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان لرستان

18 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان خوزستان

19 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

20 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان گلستان

21 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان یزد

22 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان سمنان

23 شبکه‌ی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی استان گیلان

24 شبکه‌ی دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران

25 هم‌اندیشان تالابی کشور

26 انجمن پیشگامان خورشید استهبان

27 انجمن دوستداران شهر و طبیعت شوش

28 جمعیت اتحاد سبز استان سمنان

29 موسسه‌ی محیط زیستی سرزمین ایده آل ما گیلان

30 شبکه‌ی ارس

31 یاوران محیط زیست سیمره

32 مهرگان طبیعت نکا

33 کانون عالی گسترش فضای سبز و حفظ محیط زیست ایران

34 موسسه‌ی سبزکاران گیلان

35 گروه سبز ماسال

36 پیشگامان محیط زیست بندرکیاشهر

37 انجمن هامون

38 جمعیت کویر سبز کاشان

39 کانون مهرورزان طبیعت

40 حریم سبز وطن قم

41 کوهنوردان گیاهخوار ایران

42 پناهگاه حیوانات دماوند

43 شاخه دانشجویی بنیاد حرمت حیات

44 کمیته‌ی آب و توسعه‌ی پایدار سمنا

45 هیلو جنبش علفزار کرمانشاه

46 کیمیای سبز مرکزی

47 انجمن کودکان طلوع سبز

48 جامعه‌ی همیاران منابع طبیعی و محیط زیست استان مرکزی

49 سبزگسترمرکزی

50 مکتب حرمت حیات

51 احیاگران طبیعت استان مرکزی

52 گروه سرو کوهی استهبان

53 پاکسازان طبیعت فارس

54 جمعیت زنان و جوانان حافظ محیط زیست گیلان

55 رفتگران طبیعت

56 انجمن دوست داران محیط زیست زرین دشت

57 موسسه‌ی برین سبز اندیشان شیدور

58 جمعیت دوست داران طبیعت زاگرس

59 بوم فناوران

60 انجمن حامیان محیط زیست و حیوانات فارس

61 انجمن حیات ایران

62 احیاء کنندگان تالاب بین المللی کمجان

63 انجمن میراث ماندگار بختگان

64 خانه بوم گردان پارس

65 خانه توریسم فارس

66 موسسه‌ی حیات سرزمین ما

67 انجمن سبزگستران پا قلات

68 مرکز امور اجتماعی باور استهبان

69 انجمن همیاران محیط زیست زرقان

70 میراث سبز پریشان

71 موسسه‌ی طبیعت و سلامت

72 دیده بان کازرون

73 کانون سبز فارس

74 جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط زیست

75 جمعیت سبزحافظان همیار ارژن

76 گروه اقدام سبز پارس

77. موسسه سیزده فروردین

78. انجمن دوستداران میراث فرهنگی ایذه (تاریشا)

79. کمیته محیط زیست انجمن گردشگری ورزشی

80. انجمن پرندگان ایران

81. انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری فارس

82. انجمن مهرگان (شیراز)

83. انجمن عصر باستان ( شیراز)

84. انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان

85. انجمن دوستداران میراث فرهنگی هوتو (بهشهر)

86. پایگاه پژوهشی هخامنشیان (تهران)

87. جمعیت دوستداران طبیعت نجف‌آباد

88. انجمن حافظان محیط‌زیست اخشیجان بادرود

89. جمعیت زنان مبارزه با آلودگی محیط‌زیست اصفهان

90. کانون پژوهش و حفاظت از طبیعت پایدار محیط‌بان

91. انجمن جوانان سپید پارس (بابل)

92. انجمن کوهنوردی کارگران البرز

93. انجمن حفاظت از میراث فرهنگی، طبیعی و آثار تاریخی ایران (اصفهان)

متن کتیبه ی مسجد ساباط استهبان

کتیبه مسجد ساباط اهر

 

کتیبه ی یادشده در اسفندماه 1390 از داخل مسجد ساباط به سرقت رفت. تا به حال پیگیری های انجام شده برای یافتن این کتیبه توسط اداره میراث فرهنگی به جایی نرسیده است! به هر روی با همت دکتر شیخ الحکمایی (مسئول کتابخانه و بخش کتیبه ها و اسناد موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران) متن کتیبه خوانده شد. کتیبه سنگ قبری متعلق به جوانی به نام  "ابی فتح پسر ابی منصور" بوده است که در سال 498 ه ق وفات یافته است.

 

در ادامه متن ارسالی دکتر عمادالدین شیخ الحکمایی را عینا تقدیم می کنم:

 (این مطلب در آخرین شماره مجله بخارا -شماره 107- به چاپ رسیده است.)

 

گور نبشته مسجد ساباط استهبان

(به خط کوفی و تاریخ 498 ق)

 

عمادالدین شیخ الحکمایی

(موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران)

 

شادروان ایرج افشار در یادداشت 1441 پاره های ایران شناسی تصویر و قرائت کتیبه ای زیبا از سده پنجم شهر استهبان فارس را منتشر کرده بودند. متن آ کتیبه با یک اصلاحیه (تبدیل ابی الحاجب به الحاجب) به شرح زیر است:

هذا قبر کلاف بنت بلویه بن الحاجب توفیت فی ماه دی سنه خمس و ثمانین و اربع مائه. رحمهاالله و نور قبرها.

 

 

 

به واسطه جستجو در باب کتیبه مسجد سنگی استهبان، خبر سرقت کتیبه ای کوفی در سال 1390 شمسی از مسجد ساباط (مسجد عباس) در سایت خبرگزاری میراث فرهنگی، توجهم را جلب کرد. تصویر ارائه شده در سایت واضح نبود اما نشان از اهمیت و قدمت آن داشت. با پرسش از جنابان حکمت و آل ابراهیم استهباناتی، سراغ گزارشگر و عکاس کتیبه، آقای رسول حاجی باقری را گرفتم. پس از تماس، ایشان از سر لطف تصویری بهتر برایم ارسال کردند. برای روشن تر شدن جزئیات کتیبه، تصویر را طراحی کردم. آنچه در ادامه می اید، متن بازخوانی شده، ترجمه فارسی و طرح کتیبه و تنها تصویر موجود از اصل کتیبه است که نظر به اهمیت تاریخی، فرهنگی و هنری این دست کتیبه های کهن، تقدیم علاقه مندان می گردد.

 

 

متن کتیبه:

 

االهم یا خیر الغافرین! اغفر للشّاب السعید، / ابی الفتح بن ابی منصور / بن ابی الفتح، و نوّر قبر/ه! مات فی یوم الثلثا، روز هرمز من ماه آبان سنه ثمان و

تسعین و اربع مائه.

 

 

ترجمه:

 

ای بهترین آمرزندگان. ببخش بر جوان سعادتمند، ابی فتح پسر ابی منصور پسر ابی فتح، و گورش را نورانی کن! در گذشت در سه شنبه، روز هرمز در ماه آبان

سال چهارصد و نود وهشت.

 

نکته قابل توجه در این متن نوشته شدن کلمات " روز هرمز و ماه آبان" به زبان فارسی در متن عربی است. از این دست کاربردها به خصوص کاربرد کلمه "ماه" البته پیشتر نیز در کتیبه های کوفی این دوران فارس دیده شده است. "روز هرمز" در منابع، بیشتر به صورت "هورمزد" (نخستین روز هر برج) به کار رفته است. ه رچند در تصویر موجود متیبه، این کلمه کمی ناواضح است.

نمونه دیگری از این دست، کاربرد در چند کتیبه مربوط به کازرون دیده شده است. از جمله کتیبه ای به تاریخ سال پانصد هجری و عبارت "ماه شهریر، روز انیران" (نک: شیخ الحکمایی، عمادالدین، «کتیبه های کوفی کازرون(بخش آخر)»، وقف میراث جاویدان، تابستان 1374 - شماره 10.ص 120- 129.

این نمونه ها نشان از کاربرد مکتوب گاهنگاری کهن ایرانی، دست کم تا قرن ششم هجری در ناحیه فارس دارد.

 

از بین بردن درختان جنگلی

قتل در مسیر جوزا!

چند ماه پیش چندین درخت "گوئیز" -کیالک- در یک باغ به راحتی قطع شد و هیچ کس اقدامی نکرد!

رسول اکرم (ص):

هر کس درختی را قطع کند، خداوند او را با سر در آتش جهنم خواهد انداخت.

هدر رفت آب

اگر دردم یکی بودی چه بودی؟!

در این برهه از زمان که "بحران آب" برای بسیاری از افراد جامعه هنوز قابل درک نیست، شاید بهترین راهکار آموزش باشد. اما آموزش را چگونه و به چه کسانی باید ارائه نمود؟ شاید جواب های متفاوتی برای این سئوال وجود داشته باشد.

یک: وقتی متولیان این امر، خود درک درستی از "آب" ندارند، چه توقعی از افراد جامعه - با آن همه گرفتاری و مشکلات زندگی - باید داشت. گاهی برای تعمیر یک لوله و جلوگیری از نشت و هدر رفت آب، ساعت ها و شاید چندین روز زمان از دست میدهیم. هنوز و علیرغم هشدارها و تبلیغات، بارها و بارها شاهد شست شوی ماشین ها هستیم! هنوز می بینیم که برخی با فشار آب جلوی منزل یا مغازه ی خود را جارو می کنند! هنوز ناودان های بسیاری از منازل را می بینیم که آب ناشی از خرابی کولر را به کوچه منتقل می کند به طوری که در کنار دیوار، گیاهان و جلبک ها رشد و نمو یافته اند!

دو: بیشترین هدر رفت آب در استهبان همانند تمام کشور، در بخش کشاورزی و باغداریست. بیشترین تقصیر این فاجعه هم بر گرده ی مسئولانیست که هیچ گونه نظارتی بر منابع آبی ندارند. سیاست همه چیز را تحت امر خود درآورده است. روش غرقابی که ما استفاده می کنیم، تنها 30 درصد بازدهی دارد، یعنی عملا 70 درصد از آبی که در حوزه زراعت و باغداری مصرف می کنیم، نابود می شود. وقتی تانکرها هزاران لیتر آب را در پای درختان انجیری که باید دیم باشند، خالی می کنند، مقداری از آب در زمین نفوذ می کند و مقدار زیادی نیز تبخیر می گردد. ما خود نادانسته سطح تبخیر آب را بالا می بریم و هدر رفت آب را افزایش می دهیم.

سه: سیستم آبیاری فضای شهری توسط شهرداری به بدترین شکل ممکن در حال انجام است. آبیاری به روش سنتی (غرقابی) و بدون نظارت صحیح! هر روز نظاره گر هدر رفت مقدار زیادی آب هستیم که قرار است چنارها و چمن های بلوار قائم را سیراب کنند. شیرهای آب باز گذاشته شده و به امان خدا رها می شوند. در بسیاری از باغچه ها حتا مسیر حرکت آب به گونه ایست که آب در محدوده ی کوچکی از باغچه جمع می شود و ساعت ها در زمین فرو می رود. این باعث شده است تا آب به درختان دیگر نرسد. گاهی از شیارهایی که در دیواره باغچه های بلوار وجود دارد، آب به خیابان وارد می شود.

(بلوار قائم، روبروی بانک مسکن)

ساعت ها آب شیرین گرانبها را برای  آبیاری چمن هایی نابود می کنیم که هیچ سودی برای شهر و مردمانش ندارند. داشتن یک چمن خوب نیاز به صرف هزینه سنگینی دارد، در حالی که با رسیدگی کمتر و با حداقل امکانات می توان از گیاهان پوششی و یا درختان برای کاشت استفاده کرد. چمن، آب و مراقبت های زیادی را می طلبد. با چمن کاری تنها فضای سبز سطحی را گسترش می دهیم که منفعتی ندارد. باید با کاشت درختانی که مصرف آب کمی دارند، حجم سبز ایجاد کنیم. سطح تعرق درخت نسبت به چمن بسیار بالاست و شاید در حدود 1000 برابر چمن می تواند تصفیه کننده هوا باشد، به هوا رطوبت دهد، در تابستان از گرمای زیاد و در زمستان از سرمای شدید جلوگیری کند. هم چنین منطقی تر است که به جای شستن خیابان ها با آب شیرین و گرانبها، باز هم درختکاری کنیم. درختان تصفیه گران طبیعی هوا هستند و منافع بسیاری را نصیب ما انسان ها می کنند.

چهار: آیا تا به حال به قبض آب بهای منزل یا محل کار خود نگاهی کرده اید؟ هزینه ی مصرف آب در این ماه برای شما چقدر بوده است؟

احتمالا این مبلغ تنها هزینه بهره برداری و انتقال آب در شبکه آبرسانی شهر است. به زبان ساده تر، در قبض ما بهای خود آب محاسبه نشده و فقط هزینه ی برداشت از منابع و انتقال آن به مشترکان، لحاظ گردیده است. با این فرض ما مشغول مصرف آب مجانی هستیم!

آب هیچ جایگزینی ندارد اما در این بحران آبی وحشتناک به راحتی به هدر می رود. با این تفاسیر شایسته است که در تعیین بهای آب تجدیدنظری اساسی گردد.

نتیجه: به نظر می رسد برای مقابله با بحران آب، در وهله اول باید آموزش را برای تمامی مسئولان در نظر گرفت و در کنار آن اقشار مختلف مردم را نیز به این کلاس اضافه نمود. تغییر الگوی کشت منطقه نیز ضروری به نظر می رسد. تجدید نظر در قوانین برای اصلاح یا ارتقاء قوانین موجود هم لازم است. افزایش بهای آب نیز اجتناب ناپذیر است. نظارت و برخوردهای سختگیرانه قضایی را هم باید راهی برای گذر از بحران دانست.

طبیعت گردی

چطور در طبیعت کمپ بزنیم؟

طبیعت گردی به همان اندازه که جذاب است، دشوار هم هست. کمپ زدن در طبیعت قواعد و قوانین خاص خودش را دارد که رعایت نکردن آنها به معنی تن دادن به خطر است. 

اگر ماجراجویی در سفرهای شما حرف اول را می زند، این مطلب را تا انتها بخوانید!

عدم برپایی چادر در زیر درختان: این عمل هر چند که در ابتدا مانع ریزش نزولات جوی بر روی چادر می‌شود؛ ولی در صورت بارندگی و تشکیل قطرات بزرگتر بر روی برگ درختان و ریزش آن ها بر روی چادر، باعث خیس شدن بیشتر آن می‌گردد.

عدم برپایی چادر در مسیر حرکت حیوانات وحشی منطقه و در نظر گرفتن فاصله‌ی مطمئن عدم دسترسی حیوانات اهلی.

داشتن دسترسی مناسب به آب آشامیدنی.

در معرض دید بودن محل استقرار، به امنیت و احتمالاً راحتی جستجو برای گروه‌های امداد و نجات کمک خواهد کرد.

محل چادر می‌بایست در معرض خطر ریزش سنگ، بهمن و … نباشد.

چادر حتی‌المقدور نباید در مسیر رفت و آمد کوه‌نوردان دیگر یا افراد محلی قرار گیرد.

تسطیح مناسب زیر چادر:

برای راحتی بیشتر چه از نظر عوارض طبیعی مثل سنگ و خاشاک و چه از نظر شیب سطح زیر چادر تقریباً باید موازی افق محلی باشد.

استفاده از یک نایلون بزرگ در زیر چادر برای جلوگیری از نفوذ رطوبت زمین به داخل و عدم آسیب‌پذیری کف چادر.

در صورت امکان از جابجایی سنگ هایی که ریشه در خاک دارند خودداری کنید، زیرا معمولاً محل لانه‌ی حشرات و خزندگان است.

برپایی چادر:

محور طولی چادر باید به گونه‌ای قرار گیرد که دهانه‌ی ورودی چادر در معرض باد (جهت غالب باد) نباشد.

در زمان برپایی چادر، حتی‌المقدور طناب های مهار به گونه‌ای محکم شود که سطح بیرونی چادر 

(سقف) عاری از هر گونه چین و چروک و پستی و بلندی باشد.

برای جلوگیری از تجمع آب روی چادر در هنگام بارندگی، چند سنگ بزرگ بر روی میخ‌های مهار چادر به منظور ایجاد مقاومت بیشتر قرار دهید. 

سنگ ها باید به نحوی قرار گیرند که کمترین تماس را با طناب مهار داشته باشند؛ زیرا در صورت وقوع باد، سایش طناب به سنگ، باعث پارگی طناب و خوابیدن چادر می‌گردد.

در شرایط طوفانی و اضطراری که خطر شکستن تیرک ها، پاره شدن چادر یا حتی عدم امکان برپایی چادر وجود دارد، می‌توان بدون استفاده از تیرک ها تنها از پارچه‌ی چادر استفاده نموده و به داخل آن خزید. در این حالت بدن شخص حکم تیرک را خواهد داشت.

ایجاد راه آب و کانال دور چادر و ایجاد شیب مناسب به منظور هدایت آب باران احتمالی.

ایمنی کمپ:

پاشیدن مقداری توتون بصورت کمربندی در اطراف چادر، مانع از نزدیک شدن مار به داخل چادر می‌گردد.

بسته بودن در چادر، بخصوص در فصول گرم و در مناطق خشک (برای جلوگیری از ورود مار و سایر جانوران گزنده) یکی از مهم ترین موارد می‌باشد.

قرار دادن مواد غذایی در محلی که از دسترس حیوانات به دور باشد، مثل آویزان کردن آنها از درخت و در ارتفاع مناسب.

عدم استفاده از چراغ‌های خوراک‌پزی و روشنایی گازی، نفتی، بنزینی، الکلی و… به طور کلی هر نوع وسیله‌ی روشنایی و گرمایشی که دارای شعله باشد (به دلیل خطر بالقوه‌ی ایجاد حریق و خطر گازگرفتگی)

در صورت اجبار، حتماً یکی از پنجره‌ها و یا در چادر را باز بگذارید تا تهویه‌ی هوا به خوبی انجام پذیرد. از سویی از استقرار صحیح و استحکام موقعیت چراغ اطمینان حاصل نمایید. در چادرهایی که در راس چادر یک قلاب تعبیه شده است، می‌توان از لامپ های LED آویز، جهت روشنایی استفاده نمود.

کمپینگ، شامل

* استفاده از زیرانداز مناسب برای جلوگیری از نفوذ سرمای زمین به کیسه خواب و نرمی بیشتر محل استراحت.

* دیواره‌ی داخلی چادر را در زمان بارندگی و تعرق لمس نکنید، زیرا سطح داخلی چادر شروع به چکه کردن می‌کند.

* رعایت نظافت کامل در محل استقرار، بالاخص داخل چادر.

* انتقال کفش ها، کوله، کیسه خواب و هر وسیله‌ی دیگر به داخل چادر برای جلوگیری از نفوذ باران، رطوبت شب هنگام مناطق کوهستانی، ورود جانوران گزنده‌ی کوچک و سرقت احتمالی آن.

* در صورتیکه مجبور به قرار دادن وسایل در خارج از چادر باشیم، این کار باید به نحوی انجام شود که امکان ورود جانوران گزنده و آب باران به داخل آنها منتفی شود. مثلاً کفش ها را در کیسه‌ای محکم قرار دهید، در کوله‌ها را ببندید و کیسه خواب را جمع کرده و در کیسه مخصوص بگذارید و فراموش نکنید که قبل از پوشیدن لباس ها و کفش ها آنها را خوب تکان دهید.

* بهتر است در زمان استراحت در چادر، یک چراغ قوه یا چراغ پیشانی یک قمقمه و هر آنچه را که ممکن است در شب بدان نیاز پیدا کنید، طوری در دسترس قرار دهید که در تاریکی مطلق نیز قادر به استفاده از آن ها بوده و به راحتی آن ها را بیایید.

برگرفته از اینترنت