چنارهای استهبان

آیا امیدی به ماندگاری چنارهای استهبان هست؟

چندی پیش یادداشتی در مورد چنارهای استهبان نوشتم که در روزنامه ای محلی به چاپ رسید. اما شاید این یادداشت تلنگری به ذهن مسولان بود تا راهی برای پیشگیری از نابودی این درختان زیبا بیابند. اما تا به حال اقدامی شایسته انجام نگرفته است. ابتدا متن یادداشت را بخوانید:

« چنارهای استهبان و چنارهای سرکان

شهر سرکان در استان همدان واقع شده است. شش اصله درخت چنار در این شهر وجود دارد. این درختانِ کمربسته^*، پیرامون دایره‌ای به شعاع حدود سه متر کنار هم روئیده اند. احتمال می رود این درختان شاخه هایی از یک درخت کهنسالی باشد که دیگر وجود ندارد. این چنارهای ثبت شده، در "پارک کمر بسته" در شمال شهر سرکان قرار دارند و تحت حفاظت هستند.

و اما چنارهای استهبان،

"چنار تاریخی آب بخش" که در بسیاری از کتب تاریخی مثل فارسنامه ناصری و ... از آن یاد شده بود، را خشکانده و بریدند. دلیل آن ها هم خطر سقوط شاخه های خشک درخت بر سر نمازگزاران و عابران بود. اما در طول عمر طولانی این درخت، بعید می دانم که آسیبی از این درخت متوجه کسی شده باشد. هنوز خیلی از مسافران و گردشگران، با ورود به استهبان سراغش را می گیرند. غافل از این که سال هاست دیگر وجود ندارد. به هر حال فقط نام "چنار آب بخش" در کتب تاریخی ماند و داستانی تلخ از نابودیش به سرگذشتش افزوده شد!

اگر خاموش بمانیم "چنار تیرونجان" نیز به زودی به سرگذشت چنار آب بخش دچار خواهد شد. می گویند قرار است خیابان جدیدی در امتداد خیابان کارگر و به سمت محله تیرونجان ساخته شود. بدبختانه چنار بخت برگشته ی تیرونجان در مسیر آن قرار دارد. چند سال پیش یکی از مسئولان می گفت این چنار حفظ خواهد شد و در میان یک میدان به زندگی خود ادامه خواهد داد. در مورد چنار آب بخش هم خیلی حرف ها زده می شد!

"چنارهای سر آسیاب و باغ جوزا" نیز دستخوش کم آبی هستند. اثرات این کم آبی را در سال های گذشته دیدیم. تخریب های انسانی نیز جای سوال دارد. بی اغراق گردشگاه های جنوبی استهبان را می توان یکی از بی نظیر ترین تفرجگاه های شرق فارس دانست. اما ظاهرا وجودش برای خیلی از ما چنان تکراری شده است که نابودی تدریجی اش را نظاره گریم و دم نمی زنیم! نابودی این منطقه برابر است با مرگ تدریجی شهر...

"چنارهای بلوار" شاید زیبا ترین تصویر را در ذهن مسافران عبوری استهبان ثبت کنند. بی شک یکی از زیباترین بلوارهای کشور همین بلوار قائم استهبان است اما دریغ و درد که خودمان متوجهش نیستیم. کم آبی و بیماری هر ساله، پاییزی زودرس را در تابستان برای این درختان زیبا به ارمغان می آورد.

شاخه های زیبای "چنارهای خیابان آبشار" چنان در هم فرو رفته اند که گویی دست در دست یکدیگر داده اند و با نا امیدی از ما انسان ها، برای بقای خود تلاش می کنند. چند سال پیش فرماندار وقت تصمیم داشت آن ها را به دلیل جلوگیری از انتشار نور چراغ ها در شب، قطع کند! درختان چنار این خیابان سقفی از زیبایی و طراوت را بر سر خیابان و آسفالت بی روح آن کشیده اند که با عبور از زیر این سقف سبز، لذتی وصف ناشدنی را در خود احساس می کنیم. این خیابان می تواند به عنوان یکی از زیباترین خیابان های کشور ثبت شود. ای کاش می شد با سنگفرش کردن این خیابان و منع عبور و مرور وسایل نقلیه، احداث فرهنگ سراها و کتابخانه، رستوران و کافی شاپ و ... آن را به مکانی گردشگری و فرهنگی تبدیل نمود. خیابان کارگر و خیابان شهرداری (اداره ارشاد) جایگزین های مناسبی برای بار ترافیکی خیابان آبشار هستند.

به هر روی چنارهای استهبان را با چنارهای سرکان مقایسه کنید. ببینید آیا درختان ما چه کم از درختان سرکان دارد که فکری اساسی برای نگهداری و حفظ آن ها نمی شود؟

·        پی نوشت:

وجه تسمیه کمر بسته ناشی از آیین کمر بستن فتییان توسط امیر المومنین در طول تاریخ بوده است. در زور خانه، مرشد در فرازی به جای استفاده از عدد ۱۷ از یکصد و هفده کمر بسته مولا یاد می کند. سلطانی در فتوت نامه خود می نویسد: فتییان در هر کجا که بودند سلسله خود را به یک تن از اصحاب امام علی (ع) می پیوستند و می گفتند هر یک از ایشان که آن امام به دست خود میان ایشان را بسته است، مامور ترویج و گسترش این آیین در ناحیه ای شدند. »

متاسفانه این روزها شاهد آفت زدگی چنارهای "سرآسیاب" و "بلوار قائم" هستیم. امسال و تا به امروز بیش از 10 اصله درخت تنومند و سبز چنار در مسیر "چشمه قهری" و "چشمه مرخنه" خودبه خود شکسته و سرنگون شده اند! هم چنین هر روز شاهد برگ ریزان تابستانه ی چنارهای بلوار هستیم و نگرانی گسترش آفت و یا هر عامل مخرب دیگر، ذهن مردم را درگیر کرده است. فعالیت های شهرداری استهبان هر چند قابل تقدیر است اما جلوی ادامه ی آسیب را نگرفته است.

به نظر این یک درخواست مردمی است که هنوز با جدیت اعلام و پیگیری نشده است. این مطالبه باید با جدیت پیگیری شود و منتظر رسیدگی سریع مسولان امر نیز ماند.

مرگ بر هیچ کس          درود بر زندگی